Slecht nieuws: de leugen is veel te snel voor de waarheid

De onware verhalen die zich het snelst verspreiden worden ervaren als 'nieuw', waardoor mensen er sneller op klikken en het nieuws ook vaker delen en verder verspreiden. Fout nieuws blijkt ook vaker sterke emoties op te roepen – angst, afkeer, verbazing – terwijl de waarheid verwachting, teleurstelling, vreugde en vertrouwen oproept. Dat blijkt uit nieuw onderzoek, gepubliceerd in Science.

Foute verhalen hebben een groter bereik

Tweets met foute informatie hadden een 70 procent grotere kans om geretweet te worden. Bovendien bereikte de waarheid zelden meer dan 1.000 mensen, terwijl 1 op de 100 van de foute tweets tussen de 1.000 en 100.000 mensen bereikte. Met name foute politieke onderwerpen verspreiden zich nogal eens als een lopend vuurtje.

Hoe is dit onderzoek gedaan?

Wetenschappers hebben de verspreiding van juiste en foute informatie op twitter vergeleken in de periode tussen 2006 en 2017. Daarvoor keken ze naar 126.000 verschillende onderwerpen, waar 3 miljoen mensen in totaal zo’n 4,5 miljoen keer over twitterden. Maar hoe bepaal je welke informatie correct is, en welke niet? Zes onafhankelijke organisaties deden daarvoor een fact-check op de tweets.

Je zou misschien verwachten dat twitterbots – computerprogrammaatjes die automatisch berichten verspreiden en retweeten – een rol spelen bij het verspreiden van de foute informatie. Toch niet: toen de onderzoeker de bots uit hun analyse verwijderden, bleek het effect nog sterker. Het zijn dus niet de machines, maar mensen die de foute informatie het meest verspreiden.

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van NPO Focus.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co