Ook bij gezichten maakt onbekend onbemind
- Nieuws
- Ook bij gezichten maakt onbekend onbemind
Het oordeel over iemand wordt vaak bepaald door de eerste indruk. Iemand met een vrouwelijker of gelukkiger gezicht vinden de meesten betrouwbaarder. Van iemand met een dominant gezicht denken velen dat het een betere leider is. Allebei is het niet waar, maar zulke stereotypen kunnen ons gedrag wel in de verkeerde richting sturen.
Dat de eerste gezichtsindruk onbetrouwbaar is, is al langer bekend, maar veel minder was duidelijk over hoe individueel en hoe veranderlijk die eerste gezichtsindrukken zijn. Tot nu toe richtte veel onderzoek naar eerste gezichtsindrukken zich op welke kenmerken van een gezicht onze eerste indruk bepalen.
De Nederlandse psycholoog Ron Dotsch (Universiteit Utrecht en Radboud Universiteit Nijmegen) en twee buitenlandse collega’s wilden weten hoe iemands persoonlijke historie met gezichten de eerste gezichtsindruk bepaalt. Zij hebben nu aangetoond dat onze eerste gezichtsindrukken niet vast liggen, maar veranderen naar mate we meer nieuwe gezichten zien. Ze publiceerden hun resultaten deze week in het tijdschrift Nature Human Behavior.
De onderzoekers lieten 339 proefpersonen vijfhonderd gezichten in allerlei soorten en maten zien. De variatie in die gezichten was groter dan die in de gezichten die de proefpersonen gewoonlijk in hun dagelijks leven zagen. De proefpersonen moesten de gezichten beoordelen op onder andere betrouwbaarheid, aantrekkelijkheid en competentie.
Luister hier naar het gesprek met Bennie Mols in De Ochtend op NPO Radio 1:
Dotsch en zijn collega’s toonden aan dat het zien van nieuwe gezichten ervoor zorgde dat de eerste gezichtsindruk van de proefpersonen verschoof. Onze eerste indruk ligt dus niet vast, maar hangt af van hoe vaak we bepaalde gezichtskenmerken in ons leven hebben gezien.
De nieuwe studie laat bovendien zien dat hoe meer een gezicht lijkt op wat we in ons leven als een typisch gezicht hebben leren zien, hoe positiever we daarover oordelen. Maar helaas geldt ook het omgekeerde: hoe meer een gezicht afwijkt van het gemiddelde van de gezichten die we in ons leven hebben waargenomen, hoe slechter ons oordeel. Hoe onterecht ook.
Kijk naar gedrag in plaats van gezicht
Eigenlijk zegt de eerste gezichtsindruk meer over onszelf dan over de ander. Het laat zien welke vooroordelen en stereotypen we hebben. In zijn promotieonderzoek uit 2011 had Dotsch al laten zien dat wie een negatief vooroordeel heeft over Marokkanen, meer geneigd is om gezichten van daadwerkelijke criminelen als Marokkaans te zien dan wie dat vooroordeel niet heeft. En dat gebeurt helaas razendsnel en onbewust.
Als het om het beoordelen van mensen gaat, moeten we naar het gedrag kijken en niet naar het gezicht, zo kunnen we uit psychologisch onderzoek leren.
Bron: Ron Dotsch et al. Statistical learning shapes face evaluation. Nature Human Behavior, 14 november 2016
De afbeelding bij dit artikel komt uit een eerder onderzoek van Alexander Todorov naar perceptie van gezichten.
NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap
Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Dinsdag en woensdag rond 11.35 uur in De Ochtend
Gerelateerd
