Heeft deze ster een door aliens gebouwde lampenkap?

In de stercatalogus heet hij heel nuchter KIC 8462852, maar hij is beter bekend als Tabby's ster, of de alien megastructure star. De grote dips in helderheid van Tabby's ster zijn zo moeilijk te verklaren dat sommigen zelfs de science fiction te hulp roepen. De fysicus Freeman Dyson speculeerde ooit dat een technisch vergevorderde beschaving de eigen zon zou kunnen omgeven met een grote bol - op ongeveer dezelfde afstand als de eigen planeet - om zo alle energie van die zon te benutten.

Als wij dat hier deden, werd ons bewoonbare oppervlak vijfhonderd miljoen keer zo groot, en de beschikbare hoeveelheid zonne-energie een miljard keer. Tabby's ster zou zo'n gedeeltelijk voltooide, draaiende Dyson-bol om zich heen hebben, die af en toe de ster gedeeltelijk afschermt. SETI, het project dat met radiotelescopen naar buitenaards intelligent leven zoekt, heeft zelfs al eens de antennes op Tabby's ster gericht, maar geen radiosignalen kunnen detecteren.

Lucas Ellerbroek, planetenexpert aan de Universiteit van Amsterdam, ziet de Dyson-bol als de minst waarschijnlijke mogelijkheid. Maar hij zit er ook niet mee dat de ster daardoor breed bekend geworden is: 'Het is goed dat zoiets interesse wekt, zodat deze ster nu zelfs dankzij crowdfunding langdurig geobserveerd kan worden.'

Want dat is de volgende stap: met particulier gefinancierde telescopen de ster een jaar lang continu in de gaten houden, om te zien of de mysterieuze megadips zich herhalen. Een Kickstarter-campagne haalde deze zomer in een maand de benodigde honderdduizend dollar op.

Where's The Flux?

In oktober 2015 publiceerde astronome Tabetha ('Tabby') Boyajian een artikel over de ster onder de titel KIC 8462852 – Where’s The Flux?, waarin ze allerlei veronderstellingen over de oorzaak van de megadips bespreekt. Eigenlijk vindt ze geen van de scenario's echt overtuigend. Voorlopig houdt ze het erop dat Kepler toevallig heeft waargenomen hoe een eenmalig salvo van grote kometen dicht langs de ster scheerde en uiteen viel tot een grote, verduisterende wolk van gruis en stof. De komenten zouden dan afkomstig zijn uit de buitengebieden van de ster.

Ellerbroek – zelf niet betrokken bij dit onderzoek – heeft een lichte voorkeur voor een ander scenario. 'Met zo'n rare lichtcurve is alles onwaarschijnlijk,' relativeert hij, 'maar het zou kunnen, dat we voor het eerst een catastrofale gebeurtenis in een jong zonnestelsel hebben gezien, waarbij twee grote asteroïden, of zelfs twee planeten, op elkaar botsen.'

Uit zo'n botsing van de aarde met een bijna even grote planeet is, denkt men, vier miljard jaar geleden de maan ontstaan. Bij zo'n botsing ontstaat een enorme wolk puin, die makkelijk in één richting twintig procent van het sterlicht kan verduisteren. Als dit klopt, cirkelt die wolk nu nog rond de ster en moet in mei 2017 de volgende megadip te zien zijn.

Andere misdragingen

Heel recent is ontdekt, dat Tabby's ster zich ook nog op een andere manier misdraagt: over de volledige vier jaar dat de Kepler-ruimtetelescoop de ster waarnam, nam diens helderheid geleidelijk met drie procent af. Een artikel hierover van twee andere astronomen, Benjamin Montet en Joshua Simon, staat sinds vorige week online.

Dit roept opnieuw de vraag op: is het de ster zelf die minder helder wordt, of wordt hij geleidelijk door iets anders verduisterd? 'Al was het zo dat er een Dysonbol om de ster hangt, dan nog vraag ik me af of we dat ooit zullen kunnen bewijzen,' zegt Ellerbroek. Zelf zet hij zet zijn kaarten liever op onderzoek aan grote aantallen sterren met hun exoplaneten: 'Ik hoop dat we ons niet gaan blindstaren op deze ene ster.'

Dit artikel is ingekort. Lees het hele artikel bij De Kennis van Nu.