Overgewicht door huisstof

Als je wilt afvallen, moet je minder eten en meer bewegen. Dat weet iedereen. Toch gaat dat niet altijd op. Er bestaan namelijk ook verborgen dikmakers als stress, slaapproblemen en medicijnen. Zo werd er onlangs een verband gevonden tussen het gebruik van onder meer astmapuffertjes en overgewicht. Onderzoek van Amerikaanse milieukundigen dat deze week in vakblad Environmental Science & Technology verschijnt, wijst op een mogelijk verband tussen overgewicht en blootstelling aan huisstof.

Hormoonverstoorders

Het grijze stof dat zich op verborgen plekjes in huis ophoopt, bestaat onder meer uit huidschilfers, haren, zand en uitwerpselen van insecten en mijten (de veroorzaker van huisstofmijtallergie). Daarnaast bevat huisstof allerlei stoffen die actief inwerken op onze hormoonhuishouding. Deze hormoonverstoorders zijn afkomstig van bijvoorbeeld kleding, meubels en vloerbedekking. Omdat hormonen een belangrijke rol spelen in de groei en ontwikkeling, zijn de stoffen vooral schadelijk voor kinderen. Een aantal van deze stoffen stimuleren de vetaanmaak en opslag.

Binnenshuis krijg je voortdurend huisstof binnen via neus, mond en huid. Naar schatting loopt dat voor kinderen op tot 50 milligram per dag. Ze krijgen via deze weg een dagelijkse dosis potentieel dikmakende hormoonverstoorders binnen. Een groep milieuwetenschappers van de Amerikaanse Duke University wilde weten wat dit voor effect sorteert in het lichaam. Ze onderzochten dit door elf monsters van huisstof uit Amerikaanse huiskamers en 44 verschillende in huisstof voorkomende stoffen los te laten op vetcellen van muizen. Dit is een gangbare manier van het testen van de invloed van verstorende stoffen.

Meer vet door huisstof

De resultaten beloven weinig goeds. Zeven van de elf huisstof-monsters zorgden voor een significante ophoping van vet (zogenaamd triglyceride) en negen monsters veroorzaakten een aanzienlijke toename van vetcellen. Slechts één monster had helemaal geen effect. Dat terwijl de vetcellen aan een veel lagere dosis werden blootgesteld dan wij in het dagelijks leven binnenkrijgen.

Van de 41 onderzochte stoffen bleken er 28 effect te hebben op toename van vet en vetcellen. Onder de boosdoeners zit een lijstje vlamvertragers die je bijvoorbeeld in matrassen, meubels en kussens terugvindt. Ook een aantal ftalaten (stoffen die worden gebruikt in parfums, lijm, drukinkt en als weekmakers in plastics) en PFAS (hulpstoffen in onder meer textiel en vloerkleden) bevorderen de vetaanmaak. Dat geldt ook voor een aantal pesticiden.

Potentiële bedreiging voor gezondheid

Hoewel de resultaten niet een op een naar mensen te vertalen zijn, geven ze wel reden tot zorg. Het onderzoek laat namelijk zien dat de stoffen in veel lagere concentraties dan waarin ze in huisstof voorkomen de werking van vetcellen al flink kunnen verstoren. De onderzoekers zien huisstof dan ook als een potentiële bedreiging voor de gezondheid van vooral kinderen. Ze roepen op tot meer onderzoek.

Maar voordat je het huisstof de totale oorlog verklaart, is het goed je te realiseren dat een overdaad aan hygiëne ook weer niet aan te raden is. Opgroeien in een volledig van vuil ontdane omgeving resulteert in allerlei allergieën en astma. Een keer extra stofzuigen kan geen kwaad, maar een te schoon huis is nooit goed.

Christopher Kassotis et al. Characterization of adipogenic activity of house dust extracts and semi-volatile indoor contaminants in 3T3-L1 cells. Environmental Science & Technology, 12 juli 2017.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).