Weinig mensen kennen politici Maria Liberia Peters en Marga Klompé en dat is geheel onterecht

Marga Klompé richtte in 1946 het Roomsch Katholiek Vrouwendispuut op, met als doel om vrouwen te motiveren om politiek actief te worden. "Eigenlijk vergelijkbaar met mijn eigen positie. Ik help andere vrouwen de politiek in, maar ik doe het zelf niet", zegt Devika Partiman, oprichter van Stem op een Vrouw.

Klompé werd toch overgehaald om zichzelf verkiesbaar te stellen en ze kwam op 12 augustus 1948 de Tweede Kamer in. Niet bij een progressieve partij als de PvdA, maar de conventionele Katholieke Volkspartij. "Vrijwel alle 'eerste vrouwen' waren christelijk en op veel vlakken toch ook wel conservatief. Het zijn de vrouwen die het meeste lijken op de mannen die aan de macht zijn."

Grondlegger van de verzorgingsstaat

'Dossiervreter' Klompé werd op 12 oktober 1956 Nederlands eerste vrouwelijke minister, op het dossier Maatschappelijk Werk. Ze heeft een belangrijke rol gespeeld in de totstandkoming van de bijstandswet, en toch kennen we vooral Willem Drees als grondlegger van de verzorgingsstaat.

Waarom is Drees wel blijven hangen en Klompé veel minder? "Er wordt vaak naar de premier gekeken als eindverantwoordelijke, maar zij heeft er veel aan bijgedragen. Het is jammer dat we haar naam minder vaak horen", vindt Partiman. "Maar ze is recent toegevoegd aan het canon en wij hebben het er nu over. Er is steeds meer aandacht voor."

Niet zwaar genoeg?

Klompé is ook naar voren geschoven als premierskandidaat, maar ze vond zichzelf niet zwaar genoeg op financiën en economie. "Terwijl ze beduidend meer ervaring had dan degene die de post uiteindelijk ging doen", zegt Partiman met een lach. Maar Klompé dacht vooral dat 'de situatie er psychologisch nog niet rijp voor was'. "Ze noemde onder andere dat ze verwachtte dat de vakbonden niet zouden accepteren dat zij moesten onderhandelen met een vrouw. In een zekere zin realistisch, maar ook heel jammer."

Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen werd er over Sigrid Kaag gezegd dat zij wel eens de eerste vrouwelijke premier van Nederland kon worden. Wat velen niet weten, is dat het Koninkrijk der Nederlanden al veel eerder een aantal vrouwelijke premiers had. "Maar liefst vijf, allemaal van Curaçao, de voormalige Nederlandse Antillen." De eerste vrouwelijke premier was Lucina da Costa Gomez-Matheeuws. "Ze is interim geweest toen haar man overleed. De eerste langzittende vrouwelijke premier was Maria Liberia Peters."

Curaçao liep voorop

Maria Liberia-Peters is geboren in Willemstad, Curaçao op 20 mei 1941. Ze werd geboren toen vrouwen op Curaçao in nog geen stemrecht hadden, het algemeen vrouwenkiesrecht kwam pas in 1948. Ze werd premier in 1984, nog geen 40 jaar na het instellen van het vrouwenkiesrecht dus. Waarom ging het op Curaçao zo veel sneller dan in Nederland, waar we nog steeds geen vrouwelijke premier hebben gehad?

"De Caribische cultuur is heel anders", zegt Partiman. "Er is een minder sterk patriarchaat als in Nederland. Een vrouw als hoofd van het gezin was toen al normaler." In familieverband, maar ook breder, was de vrouw iemand die sneller leidinggaf, vertelt ze. "De eilanden waren ook een stuk armer dan Nederland dus hadden ze een grotere arbeidersklasse: vrouwen waren gewend om te werken en leiding te geven."

Rolmodellen

In de Tweede Kamer zijn nu 57 van de 150 Kamerleden vrouw. Het huidige kabinet is voor het eerst redelijk in balans als het gaat om mannelijke en vrouwelijke bewindspersonen. "We gaan de goede kant op. De 50/50-verdeling in het kabinet is goed, dat zijn de meest zichtbare politici en dus ook de meest zichtbare rolmodellen."

In het verleden zijn er ook wel eens dit soort percentages vrouwelijke Kamerleden geweest, maar het is niet zo dat het automatisch zo blijft, waarschuwt Partiman. "Het is geen garantie voor de toekomst. Het gaat niet vanzelf, je moet door blijven gaan."