De bepalende momenten in de campagne van Kaag

Met 24 zetels (+5) in de voorlopige uitslag wordt D66 de tweede grootste partij van Nederland. Jeroen Pauw, Kees Boonman, Nynke de Zoeten en Tijs van den Brink beschouwen de campagne van Sigrid Kaag na in een speciaal politiek forum. Dit waren de opvallende en bepalende momenten:

Debat met Lilianne Ploumen (PvdA)

Over het debat met Ploumen is veel gezegd, want dat ging er opvallend gemoedelijk aan toe. Was het saai of juist verfrissend? In ieder geval was het een moment voor Kaag om zich te onderscheiden van PvdA-lijsttrekker Lilianne Ploumen.

Tijs van den Brink: "Ploumen kwam de eerste twee ronden door met goede punten. Toen was toch de tendens na dat debat: wat een energie heeft die Kaag. Het beeld was sterk." Presentator en gespreksleider bij dat debat Jeroen Pauw snapte die tendens achteraf wel. "Ik vond Kaag heel scherp en vond Ploumen, hoe zeg je dat nou weer netjes, wat meer huiselijk."

Volgens politiek verslaggever Nynke de Zoeten maakte dit debat duidelijk dat Ploumen wat ouderwetser campagne voerde met cijfers van het CPB en door te benoemen wat niet klopt aan plannen van andere partijen.

Debat met Geert Wilders (PVV)

Politiek journalist Kees Boonman beschouwt het debat met PVV-lijstrekker Geert Wilders als een bepalend moment in de campagne van Kaag. "Kaag werd daar heel diep en oorspronkelijke kwaad. Ik denk zelfs dat Wilders daar een beetje schrok, dat iemand op een andere manier dan hij gewend is zei: dat pik ik niet."

In het slotdebat bij de NOS noemde Wilders de D66-lijstrekker een 'verrader' omdat ze tijdens werkbezoeken als minister voor Buitenlandse Handel aan - onder andere Iran - haar haren bedekt had. "Er kwam rook uit haar. Ik heb begrepen dat er bijna tranen in haar ogen stonden van woede en dat die giftigheid de dag erna nog bestond. Dat is overgekomen."

Eerder, bij de NPO Radio 1-debat, viel Wilders Kaag ook al aan met zijn grap over een Kaagbaan op Schiphol omdat ze zoveel gevlogen had. Pauw: "Twee keer viel hij haar aan op zaken die ze als functionaris, in dienst van Nederland, had gedaan. Kaag kon dan ook twee keer benoemen dat Wilders niets deed om Nederland verder te helpen."

Het bandwagon-effect

Politiek verslaggever Nynke de Zoeten zag een 'bandwaggon-effect' bij Kaag. "Als in de peilingen komt dat ze het goed doet, dan is dat ook hoe mensen ernaar gaan kijken."

"Ik heb me door politicoloog André Krouwel laten vertellen dat het enorm veel effect heeft op de belevenis van de kiezer. Niet zozeer een debat zelf, maar wel wie er achteraf als winnaar wordt uitgeroepen." De Zoeten vond het dan ook opvallend dat kijkers na debatten gevraagd werd wie er volgens hen het debat 'gewonnen' had.

Comeback na een valse start

Bij de start van de campagne ging het mis met de beeldvorming rondom Kaag, zegt De Zoeten. "Ze kreeg sneakers aangemeten, kende het programma niet goed en moest haar politiek assistent aankijken in een interview met NRC, zoekende naar antwoorden." Dat beeld omdraaien heeft ze "heel knap gedaan" door vooral zichzelf te zijn, zegt De Zoeten.

Volgens Kees Boonman vond Kaag haar eigen geluid met een positief verhaal. "Er blijkt dus ook behoefte aan niet alleen maar 'anti-geluid'. Ik had het idee dat Rutte een beetje bang was voor Kaag om die reden. Hij is goed in directe kritiek pareren, maar zij zei: je kan ook voor iets anders kiezen."

Profileren op klimaat

Jeroen Pauw vermoedt dat D66 wat van de winst van GroenLinks heeft 'afgepakt' door zich sterk op het klimaat te profileren. Gezien het klimaatbeleid van het vorige kabinet, is het opmerkelijk te noemen dat D66 kiezers weet te trekken door zich als groene partij weg te zetten. Pauw: "Ze zeggen zelf dat dit het groenste kabinet ooit was, maar we halen nog steeds klimaatdoelen niet. We zijn helemaal niet het beste jongetje van de klas en er gebeurt niet zoveel als D66 zegt."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.