Wat komt er bij kijken om jou vandaag te kunnen laten stemmen?

Lash deed voor De Correspondent de afgelopen tijd onderzoek naar de operatie die erachter schuilgaat. Ook was hij zelf een keer lid van een stembureau omdat hij dat een keer mee wilde maken. Hij keek ervan op wat je eigenlijk allemaal moet weten als je bij een stembureau aan de slag gaat. "Het voelde een beetje als het theorie-examen bij je rijbewijs."

105 miljoen euro

Gemeenten zijn in Nederland verantwoordelijk voor het organiseren van de stembus. Ze betalen dit uit het gemeentefonds, eerder sprak de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) haar zorgen uit over de kosten, zo'n 105 miljoen euro voor deze verkiezingen. Het potje voor de verkiezingen is volgens Lash erop gebaseerd dat we niet elk jaar verkiezingen hebben, maar dat liep de laatste jaren een beetje anders natuurlijk. "De afgelopen twintig jaar hebben we alleen in 2008 geen verkiezingen gehad en in alle andere jaren is er altijd wel een verkiezing die georganiseerd moest worden, dus de potjes lopen leeg." 

Locaties

Dan het regelen van de locaties, dat is soms ook best lastig vertelt de journalist. "Veel van die locaties bieden zich vrijwillig aan, maar dat betekent dat locaties waar voorgaande jaren gestemd kon worden opeens niet meer beschikbaar zijn." Dan gaat het bijvoorbeeld om scholen die op zo'n dag al iets anders op de agenda hadden staan. Ambtenaren moeten er vaak enorm achteraan bellen om dat allemaal geregeld te krijgen. We hechten er in Nederland ook veel waarde aan dat stembureaus voor iedereen toegankelijk zijn, maar dan moet er dus van tevoren wel worden uitgezocht of een gebouw niet net verbouwd wordt bijvoorbeeld. 

'Vrijwilligers haken soms af vanwege het zware werk'

Lukt het eigenlijk elke keer weer om al die vrijwilligers te vinden? Volgens Lash wordt dat wel iets lastiger. "Er zijn wel wat mensen die soms afhaken en dat heeft ook te maken met hoe zwaar het werk eigenlijk is." Je zit een hele lange dag aan het bureau, vervolgens moet je alle stemmen gaan tellen en langzaam komen er steeds meer regels bij. De journalist legt uit dat de kliko's met de stembiljetten sinds twee jaar door minstens twee vrijwilligers naar de ophaallocatie moeten worden gebracht en de sleutel daarvan weer door twee andere vrijwillers. "Dus je bent midden in de nacht, vaak met vier personen onderweg voor die stembiljetten." 

Dag later beginnen met tellen

Volgens Lash zou het niet gek zijn als we gewoon de volgende dag beginnen met tellen. Hij snapt dat mensen graag snel de uitslag willen weten, maar je kunt je afvragen of dat per se moet. "Nu zijn mensen echt tot diep in de nacht het snot voor de ogen aan het werken."