Wat wil JA21 met de economie? 'Mensen met veel vermogen grote winnaars'

Van alle partijen die hun programma lieten doorrekenen is JA21 de enige partij die voor deze route kiest. De andere partijen laten de lasten op vermogen juist stijgen en die op inkomen dalen.

Dur verdiepte zich voor Geld of je Leven Rekent Door in het verkiezingsprogramma van JA21. Eén van de oorzaken van de verschuiving die hij signaleert is een omvangrijke wijziging van het belastingstelsel dat de partij wil doorvoeren. Dat JA21 het aandurft dat stelsel ingrijpend te wijzigen is te prijzen, zegt Dur. "Het is een van de weinige partijen die het hele complexe stelsel van toeslagen en heffingskortingen durft aan te pakken." Wel is een nadeel dat het systeem dan minder rekening houdt met mensen die in bijzondere situaties zitten.

Als grote verliezer van het verkiezingsprogramma wijst Dur woningzoekenden aan. Het lijkt erop dat de partij op het gebied van woningbeleid vooral de status quo wil handhaven, zegt hij. "En de vraag naar huizen stijgt nog wel even door, dus als je dan niks aan de aanbodkant doet zegt een simpele economenwijsheid dat de prijs omhoog gaat. En inderdaad, dat is ook het geval."

Kleine overheid

Een van de opvallende plannen van JA21 is dat er een speciale minister moet komen die in de regels van de overheid moet snoeien en daarmee ook het personeelsbestand kleiner moet zien te maken. Daar is in de doorrekening weinig van terug te vinden, zegt Dur. "Als je naar de doorrekening kijkt, verandert er op het gebied van openbaar bestuur niks. Dat is dus niet door het CPB toegekend."

Zo’n doorrekening is een reality check, zegt Dur. Omdat het verleden heeft uitgewezen dat het aantal ambtenaren verminderen ingewikkeld is, zal het CPB dat soort plannen nu kritischer onder de loep nemen. Zo probeerde het vorige kabinet ook al te snoeien in het ambtenarenapparaat, maar zonder succes. "De belofte was 20 procent eraf. De realiteit was 4000 erbij."

Dur denkt niet dat het toewijzen van een eigen minister voor dit probleem verschil zal maken. "Dat is hét recept voor extra ambtenaren. Dan heb je een extra staf nodig. Bij het ministerie van Binnenlandse Zaken lopen allerlei mensen rond die hier gespecialiseerd in zijn. Zo’n minister is vooral een symbool."

Migratie

JA21 onderscheidt zich ook met een opvallend economisch ingestoken migratieparagraaf. Zo stelt de partij voor de verantwoordelijkheid om asielzoekers op te vangen 'af te kopen', iets wat mogelijk zou worden binnen het EU-migratiepact dat volgend jaar in de Europese Unie ingaat. "Maar dat gaat over landen die onevenredig veel asielzoekers gehad hebben de afgelopen tijd", zegt Dur. "Daar valt Nederland niet onder, dus deze route lijkt mij kansloos."