'Klakkeloos miljarden investeren in vergroening bedrijven onverantwoord tijdens koopkrachtcrisis'

"Je kan de samenleving niet vragen miljarden te betalen aan bedrijven zonder daar wat voor terug te krijgen in een tijd van grote koopkrachtproblemen," zegt ze in Geld of je Leven.

Het pleidooi van ceo Hans van den Berg van Tata Steel dinsdag in het programma maakte veel los bij luisteraars, zo ook bij Leijten. Het staalbedrijf moet miljarden investeren om staal te kunnen maken zonder CO2-uitstoot, en riep de overheid op mee te betalen. "Wij vragen de gemeenschap ons daarbij de helpen," zo zei de topman in Geld of je Leven.

Onbestaanbaar, zo reageert Leijten. "We weten dat het moederbedrijf van Tata Steel in India al jaren geen belasting betaalt over de winsten die in Nederland worden gemaakt. Zolang je op die manier investeringen onttrekt aan de samenleving kun je daarna niet de gewone mensen alsnog mee laten betalen aan jouw bedrijf. Als zij willen dat er veel geld wordt geïnvesteerd moeten we ook de discussie voeren of het bedrijf genationaliseerd kan worden. Dan zit je aan de knoppen en weet je tenminste zeker dat het geld goed terecht komt. Nu kun je daar niet op vertrouwen."

Investeringen

Paul de Krom, voorzitter van de branchevereniging van de chemische industrie VNCI, vindt de oproep van Tata Steel wél redelijk, zo reageert hij.

"Het hele model dat we in Nederland hebben opgezet, met bedrijven, kennisinstellingen en overheid, is in de wereld vrij uniek. Dat is een systeem waarbij zowel bedrijven als samenleving profiteren van investeringen. Als je daarmee stopt weet je zeker dat bedrijven hun activiteiten elders voortzetten."

Toch pakken goedbedoelde investeringen van de overheid in de praktijk vaak anders uit, ziet Leijten. "Een bedrijf als Tata Steel heeft heel veel subsidie gekregen voor het duurzaam produceren van staal. Die techniek is vervolgens verkocht aan India. Zij maken nu schonere staal met onze kennis, ontwikkeld met ons geld en de winsten komen daar terecht. Het kan niet zo zijn dat wij als samenleving betalen en dat als er winst wordt gemaakt of besluiten worden genomen het bedrijf dat mag doen. De overheid is geen pinautomaat voor het bedrijfsleven."

Volgens De Krom is het onvermijdelijk dat er belastinggeld nodig is, maar moet je vooral zorgen dat het op plekken terecht komt waar dat ook noodzakelijk is.

"De industrie staat voor een gigantische opgave, we moeten naar een groene industrie toe. Die bedrijven, van groot tot klein, willen graag aan de slag, maar hebben hulp nodig. Bied die hulp als overheid, daar profiteert iedereen van. Als je dat niet doet betekent het eenvoudigweg dat de industrie hier zal verdwijnen."