Mantelzorger in een tuinhuisje laten wonen? Het mag, maar gemakkelijk geregeld is het niet

Als voorbeeld noemt Klein Nico (82) en Nel (80) Roozing uit Schagen. Zij hadden een oplossing gevonden: kleinzoon Sebastiaan en zijn vriendin zouden in een tiny house op hun erf gaan wonen en het echtpaar verzorgen en helpen bij klusjes. "Het werd een mantelzorgwoning met vergunning en al", vertelt opa Nico. Oma Nel voegt toe: "Onze kleinzoon doet alles voor ons, hij houdt ons op de been, zonder hem zouden wij het niet redden."

Mantelzorgwoning in tuin

Steeds meer mensen willen een mantelzorgwoning in de tuin. Dat mag in theorie sinds 2014 zonder vergunning. Het past in het plan van de overheid om ouderen zo lang mogelijk thuis te laten wonen.

Maar er zijn wel voorwaarden aan verbonden: zo moet er aan de eisen van de ruimtelijke ordening worden voldaan en moet er sprake zijn van intensieve mantelzorg. Bij overlijden of verhuizing moet de zorgwoning weggehaald worden.

Vergunning afgegeven

Het bouwen van een mantelzorgwoning lijkt een makkelijke oplossing, maar in de praktijk is het niet zo eenvoudig. Iedere gemeente gaat anders met de wet om. Het verschilt per stad of dorp wat mogelijk is en dat kost veel uitzoekwerk. De gemeente Schagen, waar het Nico en Nel wonen, is heel strikt en stelt veel eisen.

Omdat het echtpaar al een schuur in de tuin had staan, moest voor de zorgwoning een vergunning worden aangevraagd. "In het begin van dit hele project zijn we naar de gemeente gestapt en hebben we van twee ambtenaren, afzonderlijk van elkaar, gehoord dat we het bij het wijkteam een medische zorgindicatie moesten aanvragen", vertelt Nel. "Die hebben we ook gekregen van de wijkverpleegkundige. Op basis daarvan is er een vergunning afgegeven."

Buren klagen bij gemeente

Kleinzoon Sebastiaan trok vervolgens samen met zijn vriendin in het tiny house op het terrein bij opa en oma, voor wie hij zorgde. Maar na een paar maanden maakten de buren melding bij de gemeente, met de vraag of het wel klopte dat er op het erf van de familie Roozing een zorgwoning stond.

"De buurvrouw meende dat wij geen zorg nodig hadden", blikt Nel terug. "De klagers wilden een doktersverklaring, omdat dat in de regels van de gemeente staat." En dus stonden er ineens boa's op het erf, zegt ze verontwaardigd. "Zonder iets te zeggen gingen ze alles opmeten. We kregen te horen dat de woning daar niet mocht staan en ze eisten een andere doktersverklaring. De verklaring van de wijkverpleegkundige was juridisch niet geldig."

Geen doktersverklaring

Van de gemeente moesten Nico en Nel een mantelzorgverklaring aanvragen bij de huisarts, maar die wilde daar niet aan meewerken. De Landelijke Huisartsen Vereniging en het Koninklijk Nederlands Medisch Genootschap raden hun leden af om dit soort verklaringen af te geven.

"De huisarts wilde ons die verklaring niet geven. We werden van het kastje naar de muur gestuurd", vertelt Nel. Ze vindt het onbegrijpelijk dat de gemeente hen zo tegenwerkt: "Wat we doen is voor iedereen goed. We kunnen thuis blijven wonen, hebben minder zorgkosten en onze kleinzoon wordt aan een woning geholpen."

Bedoeld voor tussenfase

Het verhaal van Nico en Nel is geen uitzondering. Zo werpen meerdere gemeenten allerlei obstakels op om het plaatsen van dit soort woningen moeilijk te maken. Dat is volgens Ginette Klein van MantelzorgNL ook het geval bij de interpretatie van wat 'intensieve zorg' is.

"Dat wordt vaak gelijkgesteld met 24-uurszorg", legt ze uit. "Maar dat is volstrekte onzin, omdat je dan thuishoort in een verpleeghuis. Mantelzorgwoningen zijn juist bedoeld voor de tussenfase, de gevallen die voorheen in een bejaardentehuis terecht zouden komen."

Tiny house moet weg

Klein heeft zich als juridisch adviseur ingezet voor de familie Roozing, maar zonder resultaat. De familie moest afgelopen december het tiny house weghalen, anders zouden ze een hoge boete krijgen.

Het was een emotioneel moment voor de familie, vertelt Nel. "Onze kleinzoon heeft met acht mensen het huis gebouwd en daar veel spaargeld in gestoken. Hij heeft daar met zijn vriendin een halfjaar in kunnen wonen, daarna moest de woning van de gemeente weggesleept worden, terwijl we een vergunning ervoor hadden. We zijn zo oneerlijk behandeld."

Argwaan naar burgers

Opa en oma zijn hun verzorger kwijt en hun kleinzoon is zijn huis kwijt. Klein noemt het een 'hele nare situatie': "Het lijkt wel alsof de overheid alleen maar met argwaan naar zijn burgers kijkt en daarom allerlei eisen stelt, terwijl de wet uit 2014 ervoor zou moeten zorgen dat het bouwen van mantelzorgwoningen makkelijker gaat."

Daarom adviseert de juridisch adviseur iedereen die een mantelzorgwoning wil bouwen altijd om vooraf toestemming te vragen bij de gemeente. "In principe hoeft dat niet, maar het voorkomt veel teleurstelling achteraf."