Verantwoordingsdag legt onverantwoorde corona-uitgaven ministerie bloot

"Het is voor een deel onvermijdelijk", zei Marco Zannoni, crisisdeskundige bij het Instituut voor Veiligheids en crisismanagement, in Nieuws en Co. "Tegelijkertijd heb je bij een langdurige crisis de gelegenheid om dit mee te laten groeien met de crisisaanpak."

"Wij constateren dat het financieel beheer onder het vereiste niveau was", schrijft de Algemene Rekenkamer, die spreekt van "een ernstige onvolkomenheid".

De Algemene Rekenkamer heeft de jaarcijfers van de ministeries van vorig jaar onder de loep genomen en stelt dat het ministerie van Volksgezondheid in 2020, tijdens de coronapandemie, de verantwoordingsregels niet goed heeft nageleefd.

Het heeft miljarden uitgegeven aan persoonlijke beschermingsmiddelen zoals mondkapjes, plastic handschoenen en spatschorten en aan beademingsapparatuur voor zorginstellingen. Ook is er een grote voorraad testmateriaal ingeslagen.

Overweldigd

Zannoni erkent dat het ministerie overweldigd is geweest aan het begin van de crisis, maar dat gaandeweg de problemen opgelost hadden moeten worden. "Het ministerie heeft in rollen gezeten die ze niet gewend zijn. Het is geen uitvoeringsorganisatie en er werden operationele klussen naar binnengehaald die het ministerie normaal niet doet."

"Dat hoor je ook van de Rekenkamer. Er is aan de ene kant begrip voor, maar aan de andere kant wordt ook gezegd dat er structurele zaken onderliggen. Op het moment dat je merkt dat het niet helemaal lekker loopt, dan moet je je organisatie versterken. Daar zit zeker een leerpunt", analyseert Zannoni.

Wildwesttaferelen

De crisisdeskundige schetst de situatie aan het begin van de crisis. "Er kwamen aanbieders van alle kanten, bijvoorbeeld partijen die je misschien helemaal niet kent. Bij heel veel andere zaken bouw je een historie op met leveranciers en weet je wie betrouwbaar is."

"Ook internationaal waren er grote onzekerheden", zegt hij. "Werd er wel geleverd wat er beloofd was? Was de kwaliteit eigenlijk wel goed? Wat dat betreft waren er af en toe toch wat cowboy- en wildwesttaferelen. Tegelijkertijd was de maatschappelijke en politiek druk om snel te presteren."

Volgens Zannoni moest het ministerie zich op dat moment afvragen wat je kan verwachten van de overheid. "Je mag verwachten dat de basis op orde is en dat je transparant bent. Ook mag je verwachten dat je de Kamer goed informeert als je het niet zeker weet. Er is wat te leren in hoe je het parlement meeneemt."

'Ongekende maatregelen'

Het ministerie van VWS zegt eveneens dat de coronacrisis ervoor zorgde dat er ongekende maatregelen genomen moesten worden. "Deze nieuwe werkwijze, die noodgedwongen onder hoge druk vorm kreeg, vergde snel en slagvaardig handelen, waardoor ordentelijk financieel beheer niet de eerste prioriteit was."

Dat leidde tot problemen bij het opstellen van het jaarverslag. "De Algemene Rekenkanmer heeft het ministerie hier terecht op gewezen."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.