Zure appels

Zo meldde NPO Radio 1 deze week de eerste gevallen van gesjoemel met de NOW-regeling, de subsidie voor ondernemers die last hebben van omzetverlies door de coronamaatregelen. De doctorandus liet "liegen, bedriegen, oneerbaar betasten" al eens rijmen op "dalende omzet en stijgende lasten", dus hij zou denkelijk niet verbaasd geweest zijn.

Fraude

Het was natuurlijk het nieuws dat je wist dat zou komen. Accountants constateren een forse groei van foutieve opgave's, slimmigheidjes en leugens. Waar gratis geld te halen valt, ligt fraude op de loer. Zo zijn er bedrijven die wachten met het versturen van hun facturen, omdat een terugval aan inkomsten gemeten over een periode van drie maanden recht geeft op staatssteun.

Eerder al berichtten NRC en Reporter Radio over een toename aan verdachte transacties die te maken hebben met die andere steunregelingen, de TOGS en de TOZO. (Het is ook nog niet gelukt om het reproductiegetal voor het aantal nieuwe afkortingen rondom de coronacrisis omlaag te krijgen.)

Appel

Al bij de aankondiging van de steunmaatregelen, die nuttig en nodig zijn, daarover geen misverstand, voelden de verantwoordelijke bewindslieden nattigheid. Minister Hoekstra van Financiën voorspelde dat er dingen fout zouden gaan, en beloofde krachtige maatregelen tegen bedrijven die "het gore lef" zouden hebben om misbruik te maken van de genereuze subsidies.

Zijn collega Koolmees van Sociale Zaken deed een moreel appel op bedrijven en zzp'ers om niet klakkeloos financiële ondersteuning van de overheid aan te vragen als ze erop achteruitgaan in inkomsten door het coronavirus. Bij het tweede pakket aan steunmaatregelen deed Koolmees opnieuw een moreel appel, dit keer aan het adres van werkgevers, die hij opriep zoveel mogelijk mensen in dienst te houden.

Huren

Een moreel appel. Blijkbaar een nieuwe Haagse mode. De Eerste Kamer nam deze week voor de tweede keer een motie aan om de jaarlijkse huurverhoging in 2020 achterwege te laten. Dat zou ruim 3 miljoen huurders een beetje soelaas bieden in coronatijden. De verantwoordelijke minister Ollongren vindt dat een slecht idee. Volgens haar kunnen verhuurders maatwerk leveren in individuele gevallen. Dat weten de senatoren ook wel, maar zij vinden dat de situatie nu om drastischer ingrijpen vraagt.

D66-minister Ollongren lijkt de wil van de volksvertegenwoordiging te negeren, maar ze wil wel een moreel appel -daar is ie weer- op verhuurders doen om coulant te zijn voor mensen die in de financiële problemen komen. De Eerste Kamer is not amused, en vindt dat te weinig. Wordt vervolgd.

Naïef

Ergens heeft het iets aandoenlijks, al die morele appels. Ze gaan uit van de goede wil van degene die geadresseerd wordt. Dat klinkt positief. Je kunt het ook naïef noemen. Om niet te zeggen van God los. Want wat is een moreel appel eigenlijk waard als het afkomstig is uit een gremium dat het zelf niet al te nauw neemt met de moraal?

Het kabinet liegt tegen de Zeeuwen, laat de slachtoffers van de toeslagenaffaire in de kou staan, doet schimmig over burgerdoden bij een bombardement, weigert vluchtelingenkinderen de toegang en zo kan ik nog wel even doorgaan. Geen sterke positie om moreel te appelleren. Burgers hebben soms het 'gore lef' om regelingen te misbruiken, maar de overheid geeft helaas ook niet vaak het goede voorbeeld.

Maar vooruit, laten we meedoen met de mode. En een moreel appel doen op de boeren om hun stikstofuitstoot te matigen. Een moreel appel op werkgevers om ook sollicitatiebrieven van afzenders met exotische namen te openen. Een moreel appel op Thierry Baudet om antwoord te geven op vragen van journalisten. Op de wolven om schapen met rust te laten.

Of het gaat helpen? Drs. P. zou er vast een sardonische grijns voor over hebben gehad. Of een holle lach. Voor de Koolmezen en Ollongrens van deze wereld hier nog een kort fragment uit zijn onvergetelijke oeuvre:

De Staat kent wetten, en geen recht
De burgers hebben geen geweten
O, Truida heeft het steeds gezegd
Zij was schriftuurlijk onderlegd
En voelde mee met de Profeten
De mens is slecht.

Wim van Klaveren werkt voor De Nieuws BV.

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.