Ons stikstofbeleid is te streng: 'Nederland heeft dit zichzelf aangedaan'

Onderzoek Ronald Meester: Haagse modellenwerkelijkheid

Ronald Meester is hoogleraar waarschijnlijkheidsrekening aan de Vrije Universiteit Amsterdam en houdt zich bezig met het onderzoeken van (wiskundige) modellen. Een van de modellen die Meester onderzocht heeft, is het Aerius-model, waarop het huidige stikstofbeleid is gebaseerd. Volgens Meester deugt het Aerius-model niet als basis voor beleid. Aan De Telegraaf laat hij weten: "Wij zijn in dit dossier de maat der dingen kwijtgeraakt en hebben als land de weg van de modellenwerkelijkheid gekozen, in de hoop dat de wetenschap en haar modellen ons hierbij zouden kunnen leiden."

Demissionair staatssecretaris Jean Rummenie deed de aanvraag voor het onderzoek van Meester. Rummenie ziet dat er in de politiek vaak naar de wetenschap wordt gewezen, in de veronderstelling dat zij het antwoord heeft. "Er is bij veel mensen een gehechtheid aan het Aerius-model", legt Rummenie uit. "Vandaar dat ik blij ben met deze studie, die gewoon aantoont dat je geen beleid kunt bouwen op aanname op aanname."

Eigen schuld

Volgens Rummenie is het van belang dat het behoud van de natuur gebaseerd wordt op meerdere drukfactoren en niet alleen op stikstof. "Ondertussen willen we wel kijken naar alle drukfactoren die relevant zijn om de natuur in goede staat te brengen", vertelt Rummenie over het ministerie van LVVN. Daarnaast benadrukt hij dat we als Nederland ook zelf de verantwoordelijkheid moeten nemen voor deze situatie: "We neigen er vaak toe om Brussel de schuld te geven, maar dit heeft Nederland zichzelf aangedaan."

Rummenie stelt dat het probleem is dat adviezen werden genegeerd: "Drie staatscommissies zeiden: 'Doe dat nou niet. Ga niet zo in absolute zin met stikstof als enige drukfactor aan de slag, want dat is bloedlink.'" Hij zag dat, ondanks dat andere landen het Aerius-model niet gebruiken, Rutte III in 2020 toch de stikstofwet op dit model baseerde. Verder werd ook de natuurvergunning uit 2021 op dit model gebaseerd. Meester benadrukt dat Nederland het enige Europese land is dat het Aerius-model gebruikt. "En dat is de shit waar we nu gewoon mee zitten", stelt Rummenie.

Geen alternatief

Het grootste probleem is volgens Rummenie dat er op dit moment geen alternatief is voor het Aerius-model. "Je kunt het uit de wet halen, maar wordt het dan niet nog gevaarlijker?" Vraagt Rummenie zich af. "Je geeft rechters dan een soort carte blanche om uitspraken te doen." Rummenie is als demissionair staatssecretaris bezig met het zoeken naar een alternatief. "Met daadwerkelijk gemeten waarden uit natuurgebieden kun je een nieuw systeem opzetten", stelt hij, "maar dat meten kost tijd." En juist die tijd had Rummenie niet, omdat hij maar effectief elf maanden staatssecretaris is geweest. "Het ligt ook aan de democratische spelregels in dit land", legt Rummenie uit, "een wet maken kost anderhalf jaar."

Toch heeft Rummenie, ondanks zijn leeftijd van 72, niet opgegeven. Hij ziet dat wij als Nederlanders vaak niet over de dijken kijken. "Er zijn acht grote delta’s in de wereld die voedsel produceren, en dit is de meest duurzame voedselproducerende delta ter wereld. Dan zeg ik tegen al die klimaatactivisten en milieuactivisten: 'Je moet het wereldwijd bekijken. Ga je dan snijden in de meest duurzame productie van deze planeet?' Ik denk het niet. Dat is mijn motivatie. Ik weet gewoon dat er in de rest van de wereld heel veel respect is voor de boeren in dit land. Hier komt men kennis en technologie halen, en nergens anders."