Macron gaat Frankrijk niet redden

Al die Brusselse jubelverhalen over Macron zijn voorbarig. Om te beginnen: Macron wil graag investeren in banenprojecten en dat kost een hoop geld. Net als zijn voorgangers stuit hij op een hoge staatsschuld die inmiddels 100 procent van het bruto nationaal product bedraagt. Het geld is er dus niet. De oplossing die hij kiest zijn eurobonds. Het betreft hier Europese obligaties. Landen schrijven niet meer apart hun obligaties uit maar doen dat gezamenlijk. Het gevolg is dat de arme Zuidelijke lidstaten tegen een lagere rente kunnen lenen. Dat betekent dat de prikkel om hun arbeidsmarkten te hervormen minder wordt. Dat is precies waarom de Noordelijke lidstaten er niets voor voelen. Macron gaat hier niet snel een doorbraak forceren.

Verder is het maar de vraag of Macron in staat zal zijn om zijn eigen land te hervormen. Laten we wel wezen, in de eerste ronde vergaarde hij niet eens een kwart van de stemmen. Dat is een minderheid. Indien Macron de arbeidsmarkt echt gaat hervormen zijn er dus een hoop mensen die gaan demonstreren. Zijn voorgangers zijn er niet in geslaagd om de macht van de werknemers en de vakbonden te breken. Waarom zou het Macron wel lukken?

Macron gaat vastlopen

Het ligt veel meer voor de hand dat Macron’s hervormingsplannen eenvoudigweg vastlopen. Misschien behaalt hij wel wat succesjes maar zijn de effecten daarvan beperkt omdat er in de toekomst misschien wel sprake is van baanloze groei. Nadat de robotisering in de industrie banen heeft gekost lijkt nu de dienstensector aan de beurt. Datamining en kunstmatige intelligentie zullen ongetwijfeld veel banen overbodig maken. Juridische medewerkers, onderzoeksondersteuners, baliepersoneel, junior verkopers, analisten, chauffeurs, winkelpersoneel, bezorgdiensten, magazijnwerkers, en een hele rits aan nog overgebleven menselijke arbeid in de maak- en montage-industrie. De lijst kan nog veel langer, accountants zijn zelfs niet meer veilig.

Als Macron Europees vastloopt en zijn hervormingsprogramma onvoldoende banen oplevert krijgt hij het lastig. Discussies over een basisinkomen zullen immers niet gauw beslecht worden. Een basisinkomen is immers een kostbare aangelegenheid en de staatsschuld is al torenhoog in Frankrijk. Als die analyse hout snijdt zullen de welvaartsverschillen tussen de winnaars van de globalisering en de verliezers alleen maar toenemen.

Le Pen profiteert

Wie zal van deze nieuwe situatie profiteren? Macron niet. Kiezers zullen hem immers niet hun stem geven als hij niet levert. Het hoge woord moet er maar uit. Marine le Pen zal bij de volgende presidentsverkiezingen nog veel meer stemmen gaan verwerven en dit keer misschien wel haar entree maken in het Élysée.

En wat gebeurt er dan? Het Europese project zal in ruw vaarwater komen. Marine zal proberen om Franse producenten te beschermen tegen buitenlandse concurrentie. Het gevolg is dat de prijzen stijgen, de koopkracht daalt en de Franse export zal afnemen. De werkloosheid zal stijgen en de verschillen tussen arm en rijk eveneens. Kiezers zullen hun vertrouwen verliezen in Marine le Pen.

De vervreemding tussen kiezer en gekozene zal groter zijn dan ooit tevoren. Het vertrouwen in de politiek smelt weg als sneeuw voor de zon. Het revolutionaire elan van Fransen zal met de dag groeien. Als men Marine niet meer kan vertrouwen wie dan wel?

De onvrede kan zich zomaar richten tegen het politieke systeem. Revoluties hebben de akelige gewoonte om hun eigen kinderen op te eten. Frankrijk zou wel eens dichter bij een burgeroorlog staan dan menigeen beseft.

Arend Jan Boekestijn is commentator bij Dit is de Dag op NPO Radio 1