Hoe iedereen de voorspoed kan voelen

Woest waren ze in Den Haag. Hoe kán het? De politie die minder gaat doen? Juist dit jaar, het jaar van de moord op Wiersum? Een personeelstekort? Daar moet een oplossing voor komen en snel een beetje. Zo kan het niet langer. Wie niet beter weet ziet een acute crisis, niets is minder waar.

De noodgrepen bij de politie zijn het zoveelste deel in de kronieken van de aangekondigde problemen. Voor De Nieuws BV dook ik de archieven in, daaruit blijkt wat iedereen eigenlijk wel weet. Dat de roep om meer blauw op straat al dik tien jaar klinkt. En dat al ruim een decennium wordt gewaarschuwd voor de onderbezetting en de aanstaande pensioengolf.

Snooze-knop

Deze 'plotselinge' politieproblemen zijn geen uitzondering. Ze zijn een symptoom van een probleem dat in heel het land te zien is. Bij de leraren, in de zorg, bij defensie en zelfs bij de rechterlijke macht zie je dezelfde noodkreten. De publieke sector slaat alarm, al jaren. Maar op Het Binnenhof werd keer op keer op de snooze-knop gedrukt.

Steeds waren er goede redenen om niet extra aan die publieke sector uit te geven. Zo gooide de economische crisis roet in het eten. Nationale en Europese begrotingsregels maakten extra uitgaven onmogelijk. Soms werd simpelweg gekozen om 'de burger' te laten profiteren van budgettaire voorspoed. Eerlijk is eerlijk, steeds valt daar wat voor te zeggen.

Betalen

Ook kun je je afvragen of Nederland nog meer moet uitgeven. We betalen met zijn allen al een behoorlijk bedrag aan belasting. Sterker nog, Nederland heeft ook internationaal gezien een hoge lastendruk. Zo hoog dat zelfs de Raad van State waarschuwde voor een gebrek aan draagvlak bij nog hogere heffingen.

Toch is het verstandig je af te vragen wat er erger is. Een grotere overheid of een uitgeklede publieke sector. De eerste optie betekent dat je minder te besteden hebt, pijnlijk. De andere keuze is de werkelijkheid van nu: scholen die lessen en hele dagen schrappen. Een politie-apparaat dat aangiftes laat liggen en taken niet meer uitvoert. Een leger dat materieel en mankracht (17%) tekort komt. Terwijl de sociale advocatuur langzaam leegloopt en rechters die vrezen voor de rechtspraak.

Belofte maakt schuld

Al jaren zijn de collectieve uitgaven min of meer gelijk gebleven. Sterker nog, de komende jaren wordt relatief zelfs minder uitgegeven dan in 2016. Eigenlijk is dat raar. Dit kabinet beloofde dat iedereen zou merken dat we economisch gezien de wind in de rug hebben. "Politiek moet gaan over Nederland én Nederlanders, minder over cijfers en Den Haag", schreef Rutte III vastberaden in het regeerakkoord.

Je zou zeggen: belofte maakt schuld. Vooralsnog wordt daarom ieder jaar alles op alles gezet om in alle koopkrachtplaatjes bij te plussen. Gek eigenlijk. Iedereen weet dat die papieren werkelijkheid zelden uitkomt en sowieso haast door niemand gevoeld wordt. Terwijl er een veel simpelere oplossing is om écht iets te veranderen.

De makkelijkste manier om je stempel op een land te drukken is door te bezuinigen op of te investeren in de publieke sector. Dat zijn keuzes die concrete resultaten geven, het leven voor iedereen duidelijk veranderen. Vooralsnog is daar voor teruggedeinsd en dat lijkt niet te veranderen. Voorlopig blijven die boze leraren, demonstrerende zorgmedewerkers en overwerkte agenten dus aan de orde van de dag.

David van der Wilde is politiek redacteur voor De Nieuws BV