Hoe het stil blijft over een doof meisje

Waarom kun je niet geadopteerd worden door een volwassene? Waarom dachten ambtenaren mee over de vervolging van Wilders? Betaalt Nederland 1 miljoen euro om Zandvoort Formule 1 klaar te krijgen? Waarom lekken Prinsjesdagplannen uit naar kranten en niet naar de Kamer? Hoeveel heeft het Democratiefestival gekost? Hoe kan een MH-17 verdachte aan Rusland zijn uitgeleverd?

De Tweede Kamer stelt iedere week veel vragen, Kamervragen. Vaak noemt een parlementariër een bericht in de media, een stuk van een ministerie, of is er op een andere wijze een misstand op het spoor gekomen. En iedere week vlooi ik door die vragen. Het is een heerlijke steekproef om te zien waar Den Haag zich deze weken druk om maakt. Toch miste ik er deze week miste één.

Geen Wil

Want het rapport Waar geen wil is, is geen weg van De Kinderombudsman roept de nodige vragen op. Alleen worden ze vooralsnog niet gesteld. In de 49 pagina’s wordt gehakt gemaakt van de opstelling van de IND, het ministerie en het UMCG in de zaak van het dove meisje Kalma.

Het is 2014 en Kalma is pas één jaar oud. Ze is doof, maar kan geholpen worden. Met gehoorimplantaten kan ze waarschijnlijk toch leren horen en praten. Je zou zeggen: goed nieuws. Maar dit meisje heeft de pech dat ze in Afghanistan geboren is en dat haar ouders uitgeprocedeerde asielzoekers zijn.

'Weigeren te betalen'

Daarom besluit het behandelend ziekenhuis, het UMCG, de gehoorimplantaten niet te plaatsen. De behandeling wordt namelijk door niemand vergoed. Later, in 2016, wordt daar nog een reden aan toegevoegd. Het plaatsten van implantaten zou langere medische zorg vereisen en die zou in Afghanistan niet voorhanden zijn.

De IND en het ministerie van VenJ weigeren te betalen voor de behandeling. De angst voor een precedentwerking is groter dan de wil om een doof kind te laten horen. Uiteindelijk mag Kalma, dan vijf jaar oud, wél blijven omdat staatssecretaris Harbers zijn discretionaire bevoegdheid gebruikt. Alsnog wordt een behandeling met een gehoorimplantaat gestart. Al bestaat de kans dat het inmiddels al te laat is voor Kalma om echt goed te leren horen en spreken.

Pijnlijk, pijnlijker, pijnlijkst

Het is pijnlijk te lezen de overheid en het ziekenhuis zich achter juridische procedures en elkaar verschuilen voor een eenjarig meisje. Dat jaren later alsnog met de behandeling gestart wordt, is nog pijnlijker. Het pijnlijkst is dat een piepjong meisje door overheidsinstanties en een ziekenhuis in de steek is gelaten. Het lijkt mij dat zoiets vragen oproept. Niet alleen over deze zaak.

Dit jaar is er namelijk iets belangrijks veranderd in de asielprocedures. Na de commotie rondom Lili en Howick en discussie over het kinderpardon, kwam de coalitie tot een compromis. Het kinderpardon kwam er, de procedures moesten korter, er moest meer geld naar de IND. Én de discretionaire bevoegdheid verdwijnt. Niet langer zal een bewindspersoon over schrijnende gevallen oordelen, maar de IND krijgt de taak een speciale schrijnenheidstoets uit te voeren.

Moeilijke woorden

In het geval van Kalma was het Marc Harbers, die zijn discretionaire bevoegdheid veel minder gebruikte dan zijn voorgangers, die met zijn hand over zijn hart streek. Barmhartigheid en schrijnend bleken moeilijke woorden voor de IND. De vraag is of dat nu enorm veranderd is en op welke manier dan. Het lijkt mij namelijk dat niemand zit te wachten op nog zo’n verhaal. Maar hoe wordt dat afgedwongen?

Sterker nog, het is zelfs de vraag of het kabinet de aanbevelingen van de Kinderombudsman overneemt om dit soort gevallen in de toekomst te voorkomen. Natuurlijk kun je als Kamer wachten op een kabinetsreactie. Toch lijkt het mij niet vreemd om als parlement toch alvast wat vragen op te sturen.

David van der Wilde is politiek redacteur voor De Nieuws BV.