Brexit: dansen op het graf van de EU

Twintig jaar lang werd er onderhandeld voor ze lid werden van de Europese gemeenschap. En met een beetje pech gaat het net zo lang duren voordat ze weer zijn uitgeschreven.

Zelden heb ik zo’n opgewektheid gezien aan de vooravond van een scheiding. Toegegeven, verlost worden waarvan je veel last hebt geeft lucht en ruimte. Maar je kan ook overdrijven. En overdrijven doen ze zeker hier op het congres van de Britse Conservatieve Partij - de partij van de van premier Theresa May – in Birmingham.

Het lijkt alsof er goed over is nagedacht, dat Brexit altijd al de bedoeling was en de route op weg naar de uitgang zonder enige hobbel is.

Niets is minder waar. Er is geen doortimmerd plan. Er is geen enkel idee. En bijna de helft van de bevolking vindt het niks. Was het maar waar: jij de kleuren- en ik de zwart-wit foto’s; ik de boekenkast en jij de boeken.

Het opzeggen van het EU-lidmaatschap, de ontvlechting, is een duik in het diepe. En ook wij krijgen ermee te maken. Nu al zijn er ambtenaren rond het Binnenhof bezig te analyseren wat de consequenties van het Britse vertrek zijn. Premier Rutte heeft het altijd over het verminderen van de bestuurlijke drukte. Zoveel drukte er rond Brexit gaat ontstaan kan zelfs Rutte zich niet voorstellen.

Wat ik hier bij de Conservatieven waarneem is dansen op het graf van de Europese Unie; maar het is meer een politieke ‘dans macabre’.

Honderden Britse ambtenaren krijgen straks een uitreisvisum. Weg bij Europol, weg uit de Europese Commissie, weg uit het Europees Parlement, weg uit alle Europese instellingen. Het wordt een ontslaggolf waarbij die van de ING verbleekt.

Toch voedt de hele operatie ongetwijfeld de anti-Europese sentimenten. Ik zag en hoorde Thierry Baudet hier nog in een forum in een volgepakte zaal. Het onderwerp was het ‘leven na Brexit’. Baudet voorspelde en passant dat Nederland waarschijnlijk na de Britten de eerstvolgende uittreder wordt.

Applaus volgde, de toehoorders vonden het heerlijk te horen dat hun ondoordacht en onverwachte plan op het Europese continent enthousiasme genereert. Leve het referendum, voegde Thierry er nog aan toe.

Arme D66-ers, dacht ik plots hier in Birmingham. Hoe vaak werd het kroonjuweel, het referendum, niet uitgevent? Geef de bevolking een stem, het is goed voor de democratie en het verkleint de kloof tussen de burger en de politiek.

Hoe anders pakt het uit. Welke kloof er ook wordt gedicht, de kloof tussen probleem en oplossing wordt in elk geval steeds groter. Ik voel het hier, zie het om mij heen.

Welke oplossing voor welk probleem heb ik nu op twee congressen, die van Labour in Liverpool en de Conservatieven in Birmingham, gehoord? Baas in eigen land, niet meer naar Brussel voor die lange besluiteloze vergaderingen, lekker zelf bepalen wie er je land in komt.

Volgend jaar wordt er een definitief begin gemaakt deze droom werkelijkheid te laten worden. Het startschot is gegeven. De scheiding wordt in gang gezet maar de boedel is bij lange na nog niet verdeeld. En het is niet ondenkbaar dat de Britten zelf het hele proces nog eens extra gaan vertragen. Niet zonder reden zei een oud-minister hier: ‘De regering heeft geen idee waaraan ze zijn begonnen.’