Haring en wit brood werd dus kalkoen

Velen komen samen met hun familie en er wordt gegeten en gedronken, veel gebeden, soms gezongen en een dag later begint de idiote run op koopjes in de dichts bijliggende malls. Juist; de hebberige Black Friday volgt naadloos op het bijna sacrale gedoe van de donderdag; een betere manier om Amerika te kunnen definiëren en de dubbele moraal van heel veel van daar aan te tonen, bestaat bijna niet.

Het grappige is dat (volgens sommigen) de basis van Thanksgiving in ons Leiden ligt en door Britten die ooit om geloofsredenen naar Leiden waren uitgeweken en in de beroemde Pieterskerk samenkwamen, later werd meegenomen in hun indrukwekkende tocht over de Atlantische oceaan, die eindigde in het plaatsje Plymouth in de staat Massachusetts.

De Pilgrim Fathers

Om die geschiedenisles nog maar even af te maken, het volgende: De gelovige Britten die wij nu allen herkennen als de Pilgrim Fathers zagen hun eerste oogst in de nieuwe wereld geheel mislukken en leken zonder graan, gerst en aardappelen te komen zitten tot er hulp opdook van inlanders die we nu Indianen noemen; mensen van de Wampanoag-clan. Deze mensen leerden de blanken die van veraf waren komen reizen dat er ook een tweede oogst mogelijk was in dit land, een oogst die na de 'Indian Summer' kon worden binnengehaald, waardoor de Britten alsnog te eten hadden voor de winter die in aantocht was.

Het was de Amerikaanse schilder Jean Louis Gerome Ferris die, in Frankrijk aangekomen, de geschiedenis van zijn land in 78 doeken van enige afmeting, neerlegde en er beroemd door werd. Die 78 schilderijen werden van 1913 tot 1930 tentoongesteld in Philadelphia. Een van de bijna fotografisch scherpe schilderijen toont de Britten die hun voedsel delen met de Wampanoag stamleden die Europees eten aangeboden krijgen.

Het is zeer (voor de geïnteresseerden) de moeite waard het werk van Ferris op te zoeken en te bekijken. Waarom ik dit hier zo opschrijf? Omdat ik voor mijn boek Mijn Amerika op zoek was gegaan naar de herkomst van nogal typische Amerikaanse gewoonten en toen op Thanksgiving was gestoten.

Op die avond, om maar iets te zeggen, ligt de NBA-competitie geheel stil en in de middaguren werden nu drie NFL-footballwedstrijden vroeg afgewerkt, zodat iedereen nog tijdig bij de familie kon zijn voor het vredig aandoende samenzijn. Over sport en Thanksgiving zo direct meer.

Ontzet

Er bestaat een krankzinnige theorie dat de Britten die ooit in Leiden rescue hadden gevonden (let wel, dat was in het begin van de zeventiende eeuw) zo onder de indruk waren van het gebruik op 3 oktober (Leidens ontzet) haring en wit brood te eten, dat zij zich voornamen iets dergelijks in het Nieuwe Land voort te zetten.

Haring en wit brood werden vervangen door kalkoen, zoete aardappelen, sperziebonen, veenbessen, peacannotentaart en pompoentaart en voilà, een heel ver weg begonnen reis eindigde in het begin van het ontstaan van de meest gevierde feestdag in de USA. Ja, meer dan Kerstdag, meer dan de vierde juli, meer dan Nieuwjaar... Meer dan wanneer dan ook. Thanksgiving is meer dan heilig en je moet het ooit daar meegemaakt hebben om het te voelen. En je er (licht) over te verbazen.

Nog even terug naar de sport. De Boston Celtics verloren afgelopen woensdagavond van de New York Knicks. Voor ons een onbelangrijk facet in de sportwereld, maar niet in Boston waar het als een vernedering gevoeld werd (New York speelt dramatisch zwak). Aan sterspeler Kyrie Irving werd gevraagd of deze denderende nederlaag zijn weerslag zou vinden op zijn Thansksgiving-viering. Irving (een vedette, rijk, goed en welbespraakt), zei onomwonden: "No, and fuck Thanskgiving."

Een etmaal later moest hij een serie aan goedmakende tweets de wereld insturen omdat de sociale media hun werk hadden gedaan: de basketballer werd van links en rechts en van boven tot onder aangevallen, beschimpt, bedreigd en dood gewenst. Hoe hij het aandurfde om een geheiligde dag in de Amerikaanse samenleving op een dergelijke platte manier aan te vallen. Natuurlijk wijzigde hij zijn toon, bood zijn verontschuldigingen aan en poneerde ook dit. Dat hij, deels Indiaan van afstamming, zichzelf juist heel bewust was dat moeder aarde aan de bevolking voedsel afstond om te kunnen bestaan.

Dat hij ook zijn Indiaanse afstamming in een tattoo met zich droeg en dat hij ook een Indiaanse naam had gekregen: 'Little Mountain'.

'Warmer'

Terwijl dat scherpe verhaal door Amerika trok (in alle tv-shows en alle nieuwsuitzendingen) kwamen er ook berichten binnen van een ander aan sport gerelateerd ongeluk dat ergens in Noordwest-Amerika had plaats gevonden. Dat verhaal werd eerst 'sec' vermeld, maar kreeg, naar mate de avond viel, een steeds 'warmer' karakter.

In het kort: een bus met bandleden van de marching band van Washington University, op weg naar Spokane, raakte van de weg. Wonder boven wonder was niemand van de veertig gewonden er ernstig aan toe en de jongens en meisjes werden opgevangen door de bevolking van het kleine dorpje George in de staat Washington. En kijk, daar kwam de zachte, maar o zo liefelijke karakterschets van de gewone, simpele Amerikaan naar boven.

Terwijl de bandleden opgevangen werden in de plaatselijke sporthal, kwamen, na een oproep op de radio, tientallen Amerikanen met kalkoen, met taart, met drank en met goede wensen naar die sporthal om de geblesseerde slachtoffers toch een goede Thanksgiving te bezorgen. Sommige spelers reageerden direct op de sociale media: "Dank aan de goede mensen van George. They gave us more love than we ever asked for."

En zo kwam alles toch weer goed en kon Amerika zich opmaken voor de krankzinnige run op televisietoestellen voor 50 dollar, tennissokken van 2 dollar voor twaalf paar en computers van 100 dollar. Echte (namaak) Tommy H. shirts voor 3,50 dollar en wasmachines voor 75 dollar (wel zelf meenemen).

Goddeloze Italiaan

Ik heb zo’n Thanksgiving ooit meegemaakt in San Francisco. We aten heerlijk bij een goddeloze Italiaan die een geheel eigen interpretatie aan deze avond gaf en hebben op vrijdag met grote ogen naar Amerika staan kijken.

Ja, ongelooflijk die dubbele moraal, die werkelijk van alle kanten over je heen valt.

En toch... Het heeft wel wat. Dat een-zijn, dat 'united', dat samenklitten op die ene avond, dat zingen van de Engelse versie van (geloof het of niet) Wil heden nu treden, want dat lied is met de Pilgrim Fathers meegereisd ruim vier honderd jaar geleden en dat is iets waar de president van dat grote land weinig van begrijpt.

Interessant.

Wat ik op Thanksgiving 2018 at? Snijbonen met witte bonen (blote billen in het gras) en heerlijk mals lamsvlees. Zelf klaar gemaakt. Inderdaad: geen hutspot.

Over Mart Smeets

Mart Smeets is radio- en televisiepresentator, journalist en sportcommentator. Iedere zaterdag beschouwt hij voor EenVandaag gebeurtenissen en verhalen uit de sportweek, en zaken die daar aan verwant zijn.