Geschiedenis
VPRO

Smoorverliefd op Jezus óf powervrouw Lady Gaga? Dit zijn de vele gezichten van Maria Magdalena

foto: Wikimediafoto: Wikimedia
  1. Nieuwschevron right
  2. Smoorverliefd op Jezus óf powervrouw Lady Gaga? Dit zijn de vele gezichten van Maria Magdalena

Maria Magdalena. Was dat niet die vrouw die in de film Jesus Christ Superstar smoorverliefd was op Jezus? En was dat ook niet die vrouw die eerst niet en daarna wel deugde? Eerst een meisje van lichte zeden was, en daarna braver dan braaf? Ze is misschien - na Moeder Maria en na Eva - wel de meest besproken en afgebeelde vrouw uit de westerse christelijke geschiedenis. Maar hoe moeten we haar uiteindelijk zien?

Meteen luisteren: Kunsthistorica Sanne Frequin over de vele gezichten van Maria Magdalena

Wie is Maria Magdalena?

Het Utrechtse Catharijneconvent brengt deze week de tentoonstelling De gezichten van Maria Magdalena. Kunsthistorica Sanne Frequin bespreekt de expositie en de veelzijdige figuur in OVT. ''We kennen haar als de bekeerde prostituee, een verhaal dat we te danken hebben aan kerkvader Gregorius de Grote. In de zesde eeuw schreef hij een preek, waarin hij Magdalena gelijkstelde aan anonieme zondaressen.''

Terwijl ze in de bijbel door Johannes juist wordt beschreven als een figuur die het woord van Jezus verspreidt, vertelt Frequin. ''Een van de meest expressieve verbeelding van haar is Noli me tangere, het moment dat Christus aan haar verschijnt en zegt: 'raak me niet aan.' Dat maakt haar een belangrijke persoon in het lijdensverhaal van Christus.''

Spannende kunstfiguur

Door de eeuwen heen wordt het beeld van Maria Magdalena steeds opnieuw gereconstrueerd. Dat verklaart ook het succes van haar, legt Frequin uit: ''Het idee, dat je door boete te doen weer op een goed blaadje kan komen, spreekt christenen aan. Daar is het hele christendom op gebouwd: vergiffenis van je zonden.''

Voor de kunstenaars is het veranderende beeld van Magdalena een onuitputtelijke bron van spanning. Want, vertelt Frequin, er zit spanning in het verhaal van een vrouw die naar Christus wil, én een Christus die zich afwendt en terugdraait. ''De problematische figuur van Magdalena weerhoudt bijvoorbeeld Renaissance-vrouwen er niet van om zich te laten afbeelden als een boetvaardige vrouw.''

Powervrouw

Door moderne kunstenaars wordt heel erg gespeeld met de vraag wie Maria Magdalena is. En dat is goed zichtbaar in de tentoonstelling in het Utrechtse Catharijneconvent, vertelt Frequin. ''Ze krijgt toch meer de rol als powervrouw. Er is een videoclip te zien van Lady Gagy, die moet kiezen tussen Judas of Christus. Het gaat dan niet zozeer om boetvaardigheid maar over autonomie: ik kies misschien voor de slechterik, maar dat is mijn keuze.''

De tentoonstelling toont ook het werk van fotograaf David LaChapelle. ''Hele mooie foto's, waarin Kim Kardashian wordt geportretteerd als Maria Magdalena. Ze staat naakt, met achter haar een duistere figuur waarvan alleen de silhouet zichtbaar is. En op de handen van die figuur zit een witte duif. Het is de Heilige Drie-eenheid: de vader, de dochter en de heilige geest.'' Al met al blijft het fascinerend voor de kunstwereld om na de preek van Gregorius uit de zesde eeuw nog steeds bezig te zijn met het ontrafelen van Magdalena, besluit Frequin.

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, abonneer je op de podcast, of volg het programma via Facebook en Twitter.

Ster advertentie
Ster advertentie