Onze Europese waarden komen voort uit de kerk
- Nieuws
- Onze Europese waarden komen voort uit de kerk
Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne staan de Europese waarden weer volop in de spotlights. Maar wat niet zo bekend is, is dat de roots van de EU voor een deel in de kerk ligt. Dat zegt historicus en theoloog Clemens van den Berg in De Ongelooflijke Podcast: "Uit allerlei bronnen blijkt dat de Wereldraad van Kerken een gigantische impact had", vertelt hij.
Van den Berg promoveerde onlangs op de invloed van de kerkelijke beweging op de Europese waarden en 'het Europese project'. Hij zat in de podcast samen met zijn promotor Beatrice de Graaf, een vaste gast in de podcast.
#92 - De verrassende oorsprong van onze Europese waarden met Clemens van den Berg en Beatrice de Graaf - De Ongelooflijke Podcast
Nog ver voordat de voorgangers van de EU werden opgericht, richtte de kerken al een internationale organisatie op, vertelt Van den Berg: de Wereldraad van Kerken, een oecumenische beweging waar verschillende kerken in samenwerkten. Officieel werd het opgericht in 1948, maar de facto bestond het al zeker tien jaar eerder.
De oprichting hiervan was een reactie op totalitarisme, vertelt hij: "Waarom moesten al die landen aan elkaar vastgeklonken worden? Dat is om te voorkomen dat in één land een leider opstaat die het volk meeneemt in verafgoding", vertelt de historicus. In nazi-Duitsland werd het arische ras vergoddelijkt, in de Sovjet-Unie de arbeidersklasse. "De internationale kerkelijke beweging keerde zich hiertegen", vertelt hij. Een Europese waarde als democratie komt hier deels uit voort, denkt hij.
Contact met Rusland
Kerken kunnen een belangrijke rol spelen in het verkrijgen van vrede, vertellen Van den Berg en De Graaf. In de Koude Oorlog waren er weinig contacten tussen het westen en het oosten, maar in die wereldraad van kerken was er wél contact, vertelt Beatrice de Graaf: "De oosters-orthodoxe kerken en de westerse katholieken en protestanten wilden elkaar toch vasthouden."
Dat gaat door tot op de dag van vandaag: "De enige reden dat de paus nog contact met de Russisch-orthodoxe kerkleider Kirill had, kwam omdat in de jaren '70 kerken zich niet wilden neerleggen bij aardse grenzen. Ze wilden vrede tussen oost en west bevorderen, de boel bij elkaar houden", vertelt ze.
Contact houden met de Russisch-orthodoxe kerk is verstandig, vindt ook Van den Berg: "Je moet oog hebben voor wat er gebeurt als je de bruggen achter je verbrandt." In de Tweede Wereldoorlog was er geen contact met de kerken in Duitsland. "Ze spraken elkaar zeven jaar niet. Wie weet wat er gebeurd was als die lijnen wel open waren gebleven?"
De Ongelooflijke Podcast is een podcast van de EO. Journalist David Boogerd en Theoloog Des Vaderlands Stefan Paas voeren verdiepende gesprekken met spraakmakende gasten. Een boeiende podcast over de relevantie van het geloof in een steeds ongeloviger Nederland.
Abonneer je op De Ongelooflijke Podcast en mis geen enkele aflevering. Luisteren kan via de NPO Radio 1-website, app, iTunes, Google Podcasts en andere platforms.
Gerelateerd
