Geschiedenis
VPRO

Historicus Nanci Adler: Memorial stoot tegen het zere been van Poetin en wordt daarom uitgeschakeld

foto: Dimitar Dilkoff (ANP)foto: Dimitar Dilkoff (ANP)
  1. Nieuwschevron right
  2. Historicus Nanci Adler: Memorial stoot tegen het zere been van Poetin en wordt daarom uitgeschakeld

Memorial legt de vinger op de zere plek van het Rusland onder Poetin en de Sovjet-Unie onder Stalin. Daarom wordt de organisatie gerechtelijk vervolgd. Aldus historicus Nanci Adler, onderzoeker voor het NIOD en hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, in OVT.

Liquidatie van Memorial in Rusland

Met sluiting bedreigd

‘Het is onmogelijk om de herinnering van een volk te vermoorden’, leest een protestbord bij een van de vele hoorzittingen, die de laatste tijd tegen mensenrechtenorganisatie en onderzoeksinstituut Memorial gevoerd wordt. Ook afgelopen week weer werd deze gezaghebbende organisatie in de Russische rechtszaal met sluiting bedreigd.

“Memorial is een van de vele non-profit organisaties in Rusland die verplicht wordt al haar documentatie en webpagina’s te bestempelen met het etiket ‘buitenlandse agent’ omdat ze financiering uit het buitenland ontvangen en daardoor beïnvloed zouden zijn.”, legt Adler uit. De staat zegt nu dat de organisatie zich niet goed aan die regels houdt en daarmee tegen de wet opereert. Volgens de historicus wordt Memorial in werkelijkheid uitgeschakeld omdat ze de vinger op de zere plek legt van zowel de huidige regering van Poetin als het sovjetregime van Stalin.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

De Grote Terreur van Stalin

Memorial doet sinds haar oprichting in 1987 historisch onderzoek naar de periode van de Grote Terreur (1936-1938) onder Stalin. Twaalf tot twintig miljoen Russen verdwenen destijds als ‘vijanden’ van het regime in de goelagkampen of werden ter dood veroordeeld. Adler legt uit dat het onderzoeksinstituut in de ogen van de Russische regering veel te ver is gegaan in haar onderzoek.

“De medewerkers van Memorial wilden niet alleen slachtoffers onderzoeken. Ze wilden ook publiceren over daders. Ze wilden zeggen wie het gedaan had, wie er aan schuldig was. En dat is het systeem zelf. Dat is een geschiedenis waar Poetin niet zo blij mee is.” Volgens Adler wil de Russische overheid de geschiedschrijving zelf in de hand houden, en blijft het liever bij een selectieve geschiedenis van Rusland zonder de zwarte bladzijdes.

Tegen het zere been van Poetin

Naast historisch onderzoek houdt de mensenrechtenvleugel van de beweging zich bezig met politieke gevangenen van nu. Ook tegen die tak van de organisatie loopt een rechtszaak. Volgens Adler stoot Memorial daarmee niet alleen tegen het zere been van Poetin, maar ook die van de meeste Russen: "Praten over misdaden uit het verleden dat is tot daar aan toe maar praten over misdaden in het heden, die te doen hebben met een diepgewortelde cultuur van onderdrukking in het systeem, dat wil men niet."

De kans dat Memorial de zaak gaat winnen, acht Adler klein. “Het ziet er niet goed uit. Memorial heeft eerder voor hete vuren gestaan, maar niet zo heet als nu. Ze zullen een weg vinden, desnoods ondergronds. De organisatoren zijn oude dissidenten uit de Sovjettijd, oude vechters. Maar laten we hopen dat er een middenweg wordt gevonden in rechtszaal.”

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, abonneer je op de podcast, of volg het programma via Facebook en Twitter.

Ster advertentie
Ster advertentie