Nederland plukte ook de goede Duitsers kaal

In haar proefschrift staat dat Nederlandse regering op 20 oktober 1944 in ballingschap vanuit Londen het 'Besluit Vijandelijk Vermogen' uitvaardigde. Onderdanen van de asmogendheden (Duitsland, Italië, Japan) werden tot vijandelijk onderdaan verklaard. Die status betekende dat verblijfs- en werkvergunningen niet meer geldig zouden zijn. Daarnaast zouden bezittingen, van bestek tot kasteel, ingenomen worden door de Nederlandse staat. Dit leverde onze schatkist meer dan 750 miljoen euro op.

Goed Nederlands gedrag

Hier kregen 20 tot 25-duizend Duitse Nederlanders of Nederlandse Duitsers ook mee te maken. Wilde je toch blijven? Dan moest je kunnen aantonen dat je 'goed Nederlands gedrag' had vertoond. Dit waren zeer arbitraire criteria waar ambtenaren zeer inconsistent mee omsprongen. Je moest bijvoorbeeld kunnen aantonen dat je Radio Oranje luisterde. Een ambtenaar uit bijvoorbeeld Middelburg met een hekel aan Duitsers kon anders oordelen dan een ambtenaar uit Assen met een Duitse Schoonzus.

Volgens Oprel was de meerderheid van de Duitsers die te maken had met dit beleid 'goed' of in ieder geval niet 'fout' geweest in de oorlog. De Duitsers die wel wat op hun kerfstok hadden, waren allang vertrokken. Aan het eind van de jaren 40 begonnen, met name de katholieken, zich af te vragen of dit beleid zelf eigenlijk niet erg verkeerd is. In 1951 werd besloten dat de Duitsers geen vijand meer zijn: "Nederland had Duitsland ook gewoon nodig voor de handel."

Diepe wonde

Uiteindelijk hebben veel Duitsers die in de Lage Landen woonden hun bezittingen niet teruggekregen. Ook was de houding in de decennia na de oorlog jegens deze inwoners niet erg beschaafd. Ze kregen nog te maken met pesterijen en berovingen en sommigen lieten hun naam veranderen. Dit heeft diepe wonden achtergelaten, die nog steeds niet lijken geheeld. Oprel: "Naar aanleiding van dit proefschrift heb ik honderden mails ontvangen. Sommigen eisen dat ze hun pand terug willen."