De onvertelde verhalen van dwangarbeiders in nazi-Duitsland
- Nieuws
- De onvertelde verhalen van dwangarbeiders in nazi-Duitsland
Meer dan een half miljoen Nederlandse mannen hebben tijdens de Tweede Wereldoorlog als dwangarbeider gewerkt voor nazi-Duitsland. Ondanks dit grote aantal, Nederland telde op dat moment 9 miljoen inwoners, wordt weinig gesproken over deze bladzijde uit de Nederlandse geschiedenis. Historicus Renske Krimp-Schraven wil daar verandering in brengen. Vandaag komt haar boek Tewerkgesteld uit, met daarin getuigenissen van deze Arbeitseinsatz. Ze vertelt erover in De Nieuws BV.
Werken in Duitsland
De Arbeitseinsatz is een Europees begrip; uit heel Europa werden mannen tijdens de Tweede Wereldoorlog tewerkgesteld in Duitsland om een bijdrage te leveren aan de economie. "De meeste mannen werden tewerkgesteld in de de metaalindustrie of oorlogsindustrie, maar ook bijvoorbeeld in de dienstensector, bij familiebedrijven, op de tram gereden of op de boerderij. Het kon voor Nederlanders van alles zijn". Nederlanders stonden namelijk bovenaan in de hiërarchie en hadden middels het arbeidsbureau invloed op de plek waar zij terecht zouden komen. "Mensen uit Oost-Europa hadden minder keuze om op goede plekken terecht te komen", benadrukt Krimp-Schraven.
In het laatste oorlogsjaar ging het er overigens heel anders aan toe: toen werden mannen opgepakt en naar Duitsland gebracht. Dit overkwam de vader van Sven Volder, die ook is aangeschoven in de studio. Zijn vader werkte als dwangarbeider in een fabriek in Oost-Duitsland. Hij moest er bommenwerpers en jachtvliegtuigen bouwen die tegen Nederland en Engeland werden ingezet. "Hij stond de wapens voor de vijand te produceren met een hele hoop andere dwangarbeiders."
Na de oorlog
Na de oorlog is er voor de verhalen van de dwangarbeiders weinig ruimte; er wordt amper gesproken over hun tijd in Duitsland. Zij werden dan ook lang niet altijd welkom ontvangen, er werden zelfs verwijten gemaakt. "Je ging naar Duitsland, dan leverde je een bijdrage aan nazi-Duitsland, of je dook onder. Dat was eigenlijk de enige juiste keuze", vertelt Krimp-Schraven. Het is een van de redenen dat er weinig over gesproken werd.
De vader van Volder zweeg niet en is zelfs zijn eigen onderzoek gestart. "Dwangarbeiders verdienden geen plek in de geschiedschrijving, toen heeft hij er zelf werk van gemaakt." Hij is 15 jaar bezig geweest met verzamelen van materiaal, met als resultaat een kelder vol aan archief. Krimp-Schraven heeft er dankbaar gebruik van gemaakt voor haar boek. "De verhalen lopen uiteen, ik las hele positieve verhalen terug, ik las verschrikkelijke verhalen terug. Maar ook verhalen van mannen die beiden ervaren. Dat was echt een worsteling, het heeft me echt geraakt."
Gerelateerd
