Geschiedenis
VPRO

'Hongersnood in Gaza doet denken aan hongersnood in Oekraïne onder Stalin.'

foto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. 'Hongersnood in Gaza doet denken aan hongersnood in Oekraïne onder Stalin.'

De hel op aarde, zo omschrijven hulpverleners het leven in Gaza. Volgens de VN heeft één op de drie Ghazanen dagenlang geen eten, doordat Israël voedselhulp tegenhoudt. Deze week sloegen meer dan honderd hulporganisaties alarm over de situatie daar, waaronder andere Artsen zonder Grenzen, Oxfam en Save the Children waarschuwden voor massale uithongering.
Charley Boerman is cultuurwetenschapper en betrokken bij het onderzoeksproject Heritages of Hunger. Zij ziet parallellen met de hongersnood in Oekraïne ten tijde van Stalin, de zogenoemde Holodomor.

'De beelden van uitgemergelde kinderen die we in de krant zien roepen associaties op met een humanitaire ramp of een natuurramp', zegt Charley Boerman in het VPRO-geschiedenisprogramma OVT. ‘Maar wat hierachter ligt is natuurlijk heel erg politiek.’

De Holodomor, letterlijk ‘de plaag van honger’ in de jaren 1932 en 1933 was een van de grootste rampen die Oekraïne ooit heeft getroffen. Volgens Boerman is deze hongersnood uit de geschiedenis het meest vergelijkbaar met de situatie in Gaza.

Boerman: ‘In het verleden hebben we vaak gezien dat hongersnood als wapen werd ingezet. In Oekraïne begon de hongersnood door economische veranderingen maar om het verzet in Oekraïne in de kiem te smoren heeft Stalin toen specifieke regels ingevoerd die de honger dusdanig verergerden dat er bijna vier miljoen mensen overleden.’Toch blijft er discussie over de vraag of er sprake was van genocide. ‘Want voor genocide moet je intentie aan kunnen tonen. En zeker bij hongersnood is het erg moeilijk om dat aan te tonen omdat het daderschap zich op afstand bevindt.’Er wordt nu onderzoek gedaan naar negatieve stereotyperingen over Oekraïense boeren in die tijd vertelt Boerman. Als je ontmenselijking van specifieke groepen kunt koppelen aan plekken waar de meeste mensen zijn overleden kan dat onderdeel zijn van genocide, aldus Boerman.

'Wat je nu in Gaza ziet, is dat het eigenlijk veel duidelijker is dat er keuzes achter zitten. Op 9 oktober 2023 werd door de voormalige minister van Defensie Galant al gezegd: “We vechten tegen menselijke dieren en zullen als dusdanig handelen".'

Charley Boerman: 'Dus daar zie je eigenlijk heel duidelijk het bewust zijn van wat er gebeurt en de keuzes om dit te doen. En bij Stalin is er voor zover ik weet niet een uitspraak gevonden dat Stalin heeft gezegd we gaan Oekraïne verhongeren.'

Video niet beschikbaar

Niets missen van OVT?

Je hoort OVT elke zondagochtend om 10.00 uur op NPO Radio 1. Herbeluister alle afleveringen in je favoriete podcastapp. Wil je van alles op de hoogte blijven? Hou dan de website van OVT in de gaten of volg het programma via Facebook en Bluesky!

Ster advertentie
Ster advertentie