Deze Nederlandse Joden werden gebruikt als proefpersonen voor gaskamers

Razzia's van 1941

De Februaristaking van 1941 staat gebeiteld in onze geschiedenis. Terecht, het was een uitzondelijk protest: een reactie op de razzia's waarbij 400 Nederlands Joodse mannen in Amsterdam werden opgepakt. Wat er met deze mannen gebeurde hing in de mist van een verloren verleden, in tegenstelling tot wat er met de Februaristakers gebeurde. Tot nu toe.

Deze week verscheen namelijk De razzia’s van 22 en 23 februari 1941 in Amsterdam, een boek over hun wedervaren. Dat was, zo blijkt, veel verschrikkelijker dan ooit gedacht. Niet alleen kwamen talloze mannen om in het vernietigingskamp Mauthausen, ook werden bijna 150 mannen vergast als proefpersonen. Dat gebeurde in kasteel Hartheim als onderdeel van een experiment dat ''de ultieme leerschool was voor wat later de Shoah is gaan heten''.

Bijna 400 Nederlandse Joden opgepakt

NSB’ers waren provocateurs en daagden de Joden uit, vertelt Wally de Lang. ''Op een gegeven moment pikten de Joodse mannen dit niet langer en gingen in verzet. Dat is hen duur komen te staan. Bij de eerste vechtpartij die op 11 februari plaatsvond, overleed een NSB'er. Dat heeft veel kwaad bij bloed gezet bij de SS (Nationaal Socialisten). Een week later waren de Duitse militairen het slachtoffer.'' Als je de Duitsers ging aanvallen, kon je rekenen op forse represailles, dat gebeurde ook. Twee dagen later vond de razzia plaats. ''Het was de bedoeling om 400 Joodse mannen tussen de 20 en 35 op te pakken.''

De groep van bijna 400 Joodse Nederlanders werd naar concentratiekamp Buchenwald gebracht. Maar al gauw moesten de mannen plaats maken voor Russische krijgsgevangenen, legt Wally de Lang uit. ''Toen hebben ze de groep Joodse Nederlanders naar Mauthausen gestuurd, ze wilden van die mensen af. Van Mauthausen was niet algemeen bekend dat het een vernietigingskamp was. Het was wel de bedoeling dat niemand daar levend van zou terugkeren.''

Experimenteren met gaskamers

Onder het zwaar regime van de nazi's moesten de mannen hard werken tot de dood erop volgde. ''Een deel werd naar vergassingskasteel Hartheim gebracht, omdat ze niet snel dood gingen volgens de nazi's.'' Hartheim was een locatie waar de nazi's in het geheim konden experimenteren. ''Daar hadden ze al 18 maanden een zogenaamd euthanasieprogramma aan de gang. Dat was erop gericht om gehandicapten te doden, die niet pasten in de Arische idealen van Hitler. Het was een ultieme leerschool voor de Shoah. Nazi's gebruikten handicapten als proefpersonen om van alles te leren over de technologie van vergassing.''

In het allergrootste geheim werden ook de Nederlandse Joden naar Hartheim gebracht, om als proefpersonen te dienen voor de gaskamers. ''Alles verliep in geheim en de administratie was daarop aangepast. De mensen die werden vergast, kregen een andere overlijdensdata. Met die fictieve overlijdensdata werd de boel administratief gemaskerd.''

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, abonneer je op de podcast, of volg het programma via Facebook en Twitter.