700 jaar Domtoren in Utrecht: ook de toren zelf was bijna omgewaaid
- Nieuws
- 700 jaar Domtoren in Utrecht: ook de toren zelf was bijna omgewaaid
De Dom is al eeuwen het pronkstuk van Utrecht. Toch geeft de toren na 700 jaar nog nieuwe geheimen prijs. Deze bespreken we met conservator Stadsgeschiedenis René de Kam, die het een gelukje noemt dat de toren er überhaupt nog staat. Want als zo’n valwind als in Leersum recht op de toren was gekomen? Dan was ook de Dom gesneuveld, zegt De Kam bij Spraakmakers.
Valwinden
De Domtoren van Utrecht was onderdeel van een kathedraal waarvan het middenschip in 1674 door een storm verwoest werd. 'Slecht gebouwd', wordt altijd gezegd, maar dat klopt niet volgens René de Kam, conservator bij het Centraal Museum die er onderzoek naar deed.
"Ik kon niet begrijpen hoe in die tijd half Utrecht in puin lag, hoe vrijwel héél Nederland na die storm in puin lag, maar dat de Domtoren niets had", zegt De Kam. Op tekeningen en schilderijen uit die tijd blijkt dat zelfs het windhaantje op de toren na de storm nog fier overeind stond. "Dat windhaantje kan niet sterker zijn dan de omgevallen Buurtkerk, Pieterskerk of het middenschip van de Dom."
200 kilometer per uur
Samen met het KNMI deed hij onderzoek en kwam tot de conclusie dat het de inmiddels bekende valwind moet zijn geweest die wél het schip, maar niet de toren zelf heeft geraakt. "Je hoorde na de ravage in Leersum ook iemand die zei: mijn man belde en ik stond 200 meter verderop en hier was niets aan de hand."
De valwinden die ontstonden in de zomer van 1674 moeten tussen de 165 en 200 kilometer per uur zijn geweest en konden heel plaatselijk toeslaan. "Dan blijft er echt niets overeind."
700 jaar Dom
Zaterdag is het op de kop af 700 jaar geleden dat de eerste steen werd gelegd. De bouw - die 275 jaar duurde - was heel efficiënt en duurzaam, legt De Kam uit. "Dat had alles te maken met de financiering van de kathedraal - dat gebeurde door aflatenhandel."
"Gelovigen van het bisdom Utrecht brachten eigenlijk al het geld in het laatje. Dat was niet super veel geld, maar het ging wel bijna 250 jaar op die manier door. Een klein bouwbedrijf was altijd bezig waardoor het uiteindelijk 275 jaar duurde voordat de gehele Domkerk inclusief de toren klaar was."
Circulair werken
Om kosten en middelen te besparen, was circulair werken toen een heel normaal. De Kam: “De Romaanse Kathedraal, een soort voorganger van De Dom, werd gesloopt: elke steen werd er heel voorzichtig uitgehaald en opnieuw gebruikt.” Zelfs spijkers die nog bruikbaar waren, werden opnieuw gebruikt.
Deze week is het dus 700 jaar geleden dat de eerste steen werd geslagen, maar op deze viering is de toren zelf niet te zien. De Dom wordt op dit moment gerestaureerd en staat volledig in de stijgers tot 2024.
Mis niets met de nieuwsbrief van Spraakmakers
Spraakmakers maken we mét jou als luisteraar. En om jou zoveel mogelijk bij ons programma te betrekken, versturen we een dagelijkse nieuwsbrief. Hierin vind je de stelling van de dag, de onderwerpen in de uitzending en een interessant artikel dat zeker het lezen waard is. Zo kun je gemakkelijk meepraten en mis je nooit meer iets!
Gerelateerd
