Geschiedenis
VPRO

Hoe 222 Joden werden gered door een ruil met een Duitse sekte

foto: NPO Radio 1foto: NPO Radio 1
  1. Nieuwschevron right
  2. Hoe 222 Joden werden gered door een ruil met een Duitse sekte

We denken alle verhalen uit de Tweede Wereldoorlog te kennen, maar niets is minder waar. Want ook dit gebeurde echt: ten dode opgeschreven joden werden geruild tegen gevangen Duitsers. Het overkwam de hoofdpersoon uit de historische roman Michael. Het jongetje uit het verhaal kwam niet in Auschwitz terecht, maar in het Israëlische Haifa. Schrijver Menno Kalmanns inspiratiebron? Zijn eigen familie.

Menno Kalmann is te gast in OVT.

Familiegeschiedenis

"Mijn vader en de moeder van mijn halfbroer hebben kort voor hun dood hun levensverhalen opgeschreven. Toen ik die verhalen naast elkaar legde, zag ik in het midden een fantastisch verhaal ontstaan: dat van mijn halfbroer, Michael. Hun kind. Dat verhaal moest ik opschrijven", vertelt Menno Kalmann.

In Michael schrijft hij een groot familie-epos. Het verhaal begint rond 1920 bij een jongetje en een meisje die afzonderlijk opgroeien, beiden in een Joods gezin. In 1930 vluchtte zij naar Nederland, ze komen elkaar tegen en krijgen een kind: Michael. Maar hun huwelijk loopt op de klippen en de oorlog breekt uit.

Tijdens de oorlog komen moeder en Michael in Westerbork terecht. Vanaf daar zouden ze op transport gestuurd worden naar Auschwitz. Daar ontsnappen ze aan. Ze worden uiteindelijk naar concentratiekamp Bergen-Belsen gestuurd en worden daar op het nippertje gered.

Quote

Eerst was het plan om 444 Joden te ruilen, maar de Engelsen vonden dat te veel

De ruil

Palestina was op dat moment in handen van de Engelsen. Daar zat een Duitse sekte, de Templers, waarvan de leden gevangen waren genomen. Er was een plan om de leden van deze sekte te ruilen voor Joden die in concentratiekampen zaten. Eerst was het plan om er 444 te ruilen, maar de Engelsen vonden dat te veel. Uiteindelijk werden 222 Joden uit Bergen-Belsen gehaald en geruild voor de Templers. Wat precies met hen precies zou gebeuren, is niet duidelijk.

Een magisch onderzoek

"Wat fantastisch was, is dat ik een vrouw die met Michael en zijn moeder in Westerbork zat heb teruggevonden en heb gesproken: Dini Polak. Zij heeft hetzelfde meegemaakt, is met hen naar Bergen-Belsen gegaan en hoorde ook bij de groep die geruild werd voor de Templer-leden. Ik heb Dini over alles kunnen vragen. Twee weken na ons gesprek is ze overleden."

Michael Ben Dror leeft zelf ook nog. Hij is inmiddels een man van 79 en was bij boekpresentatie presentatie aanwezig. Wat hij van het boek vindt? "Hij kan er geen letter van lezen, hij spreekt geen Nederlands," vertelt Kalmann. "Hij herinnert zich ook niks van die tijd. Maar dat dit verhaal er nu is, vindt hij heel belangrijk en bijzonder."

Menno Kalmann over zijn boek 'Michael'

Menno Kalmann tijdens de boekpresentatie van zijn boek 'Michael'. Bron: Uitgeverij De Blauwe Tijger

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, of volg het programma via Facebook en Twitter.

Ster advertentie
Ster advertentie