Oud-voorzitter Gezondheidsraad: 'Schaf eigen risico af, maak premie inkomensafhankelijk'

Knottnerus was tussen 2001 en 2011 voorzitter van de Gezondheidsraad en was hoogleraar huisartsgeneeskunde. Voorafgaand aan zijn wetenschappelijke carrière was hij huisarts.

Hij vindt het oneerlijk dat mensen met weinig geld – door het bestaan van het eigen risico – hun zorg niet kunnen betalen. "Mensen kunnen gelukkig zonder te betalen naar de huisarts. Die beslist dan om een medicijn voor te schrijven of naar de specialist te verwijzen, maar nu leg je daar achteraf een financiële rem op. Dat is eigenlijk niet verantwoord", vindt hij.

Onnodige zorg

Voorstanders van het eigen risico betogen dat het afschaffen tot heel veel zinloze bezoeken aan dokters zal leiden, omdat het niks meer kost. Dit zegt bijvoorbeeld hoogleraar gezondheidseconomie Wim Groot: "De eigen bijdragen voor de zorg zijn al ongeveer de laagste in Europa en het is goed dat patiënten beseffen dat zorg niet gratis is. Een eigen bijdrage helpt ook om onnodig zorggebruik te voorkomen."

Dit laatste klopt niet, zegt Knottnerus: "Mensen gaan niet zomaar naar een dokter. Er wordt echt te makkelijk over gedaan. Cijfers wijzen erop dat mensen 80 tot 90 procent van de ervaren gezondheidsproblemen binnen de eigen kring oplossen, dus het is al een hele stap om naar de huisarts te gaan. En de huisarts is ook heel selectief als het om verwijzingen gaat – slechts één op de 20 huisartsbezoeken leidt tot een verwijzing – dus je moet een beetje vertrouwen hebben in de mensen."

Zorg betaalbaar houden?

Een ander argument tegen het afschaffen van het eigen risico is dat de zorgpremie omhoog gaat. De zorg moet immers ergens van betaald worden. Dit klopt, zegt Knottnerus. Om te voorkomen dat alsnog arme mensen relatief veel betalen voor de zorg, moet de premie inkomensafhankelijk, vindt hij: rijke mensen betalen meer, arme minder. "Dat maakt de zorg meer solidair", zegt hij.

Daarnaast vindt Knottnerus dat er minder bureaucratie in de zorg kan zijn, dat zorgfraude moet worden aangepakt en dat medicijnen goedkoper kunnen worden. "En meer preventie. Een gezondere bevolking heeft minder zorgvraag."