Deze ondernemers profiteren van de flink hogere NAVO-norm: 'Drones zijn de toekomst'

Bernd Rietberg is van Tulip Tech, een bedrijf dat batterijen maakt voor drones. "Dat doen we voor drones die worden ingezet in de civiele markt, maar ook voor de defensiemarkt", vertelt hij. Drones zijn volgens hem de toekomst van de defensie-industrie: "Een tank is een paar duizend keer duurder dan een drone, maar op dit moment kan een drone van een paarhonderd euro een tank uitschakelen. Je hebt ze allebei nodig, maar waar bereik je kosteneffectief het meest mee?"

In Oekraïne worden veel drones ingezet. Die manier van oorlog voeren kan wel meer de standaard worden. Rietberg merkt dat: "Op dit moment heb ik heel veel aanvragen. Direct uit Oekraïne of uit andere plekken van Europa. Opschalen in productie is het grootste hoofdpijndossier", zegt hij. Hij moet wel eens opdrachten weigeren: "Soms wordt het even te veel erbij."

Jonge bedrijven

Jeffrey Miog van het bedrijf Tective was afgelopen maandag aanwezig op Securing the future, een evenement dat niet toevallig een dag voor de NAVO-top in Den Haag plaatsvond. Ook hij is actief op de dronemarkt, waar veel jonge bedrijven actief zijn. Dat biedt uitdagingen: "Als je kijkt naar alle verschillende wapensystemen in Europa, dan zit er veel te veel variatie in. Er zijn binnen de NAVO al acht à negen verschillende typen tanks, terwijl Amerika er maar één heeft. Dat is veel makkelijker."

Bij drones is dat nog veel erger: daar zijn er tientallen van. "Van het front (in Oekraïne, red.) horen we terug dat ze niet weten welke drone ze waar en waarvoor in moeten zetten. Dat is niet raar, er zijn heel veel ontwikkelaars in het veld en ze hebben niet allemaal de kennis. We moeten tot een soort standaard komen zodat elke drone operator aan de slag kan."

Niet leveren aan Israël

Nu de uitgaven hoger zullen worden, komen er voor bedrijven ook ethische dilemma's. Aan welke landen lever je wel en aan welke niet? "We leveren aan Europa om de democratie te beschermen, dus ook aan Oekraïne", vertelt hij. Israël wordt geweigerd: "Het is duidelijk dat Israël daden doet waar onderzoekers van zeggen dat het ver over de grens gaat. Het is als ondernemer heel lastig om daar continu van op de hoogte te zijn, dat is wel echt lastig."

Miog herkent dat wel. Veel bedrijven die aan de defensie-industrie leveren, leveren óók aan civiele partijen. "Je hebt in het Midden-Oosten ook gewoon bedrijven die hun fabrieken in de gaten willen houden en onze drones bieden daar uitermate geschikte oplossingen voor. Maar als het wel een land is met een dubieuze status, waar gaat onze techniek dan heen? Dat is moeilijk."