Jessica van Geel roept op tot verzet: 'Deze keer komt het niet vanzelf goed'

Truus van Lier

Jessica’s steen zou in elke Nederlandse straat kunnen liggen, maar ze lag voor het huis van Truus van Lier. De steen maakte plaats voor een struikelsteen ter ere van Truus, haar moeder en slachtoffers van het naziregime. En nu ligt ze dus op haar bureau. De familie van Lier was de eerste Joodse familie die binnen de Utrechtse stadsgrenzen mocht wonen. Begin 19e eeuw moesten alle Joden ’s avonds de stad uit om ‘vrij te zijn van allerlei criminaliteit die zij zouden veroorzaken’. "Ontzettend antisemitisch natuurlijk", zegt van Geel.

"Toen de Duitsers binnenvielen, ging Truus in verzet. Ze begon met het bekladden van posters en afscheuren van pamfletten. Ze zaaide een tuin vol verboden oranje bloemen. Later belandde ze ook in gewapend verzet om NSB-politiecommissaris Geert Kale te liquideren." Truus moest het met haar leven bekopen. Na de aanslag vluchtte ze naar Haarlem. Een paar weken later was ze verraden, opgepakt en naar Sachsenhausen gebracht.

Op de barricade

In haar essay vraagt Jessica zich af of ze zelf ook een Truus zou zijn als het er echt op aankomt. De barricade is niet Jessica’s natuurlijke habitat. "Ik zou het wel willen hoor. Ik vind het altijd mooi dat mensen heel strijdbaar zijn. In eerste instantie dacht ik: 'Wat maakt het uit of ik op zo'n massa ben?' Ik ben opgegroeid met het idee dat we na de Tweede Wereldoorlog een goedwerkende rechtsorde hebben geschapen met een democratie en morele verbanden. Alles zou goed komen. Maar het is nooit geregeld."

Dominostenen

Jessica ziet basisrechten omvallen als dominostenen. De eerste steen is die van transrechten. "Het houdt niet op bij transrechten, want dominostenen vallen door. Reden genoeg om in verzet te komen. "Als lesbische vrouw werd Jessica persoonlijk geconfronteerd van de instabiliteit van basisrechten. Zo merkte ze spanning toen ze op familievakantie ging naar de VS. "Ik voel dat het homohuwelijk zo weer teruggedraaid kan worden."

In de VS zijn al heel wat letters van LHBTQI+ geschrapt door de overheid. "Het stopt bij LHB, ik mag nog net binnen, maar er zijn maar twee seksen in Amerika. Alles daartussenin wordt niet meer erkend. Waanzin. Op de website van het Pentagon zijn alle vrouwen en niet-witte mensen in historische overzichten eraf gegooid. Social media moderators zijn ontslagen. De luiken worden opengezet voor allerlei haatdragende discriminerende taal."

Na de verkiezingsdag

Volgens Jessica nemen we de democratie niet meer serieus. "Eén keer in de vier jaar zetten we ergens een kruisje en dan nemen we het rode potlood lekker mee naar huis en that's it. We hoeven niet meer burgers te zijn die deelnemen of nadenken over onze vrijheden, maar we moeten veel meer participeren in de wereld. Democratie is niet alleen een verkiezingsdag, net zoals je huwelijk niet alleen je huwelijksdag is. Er komt meer bij kijken."

"We herkennen onze eigen dictator niet eens, omdat we die eerste fases nog denken: "draait wel bij, valt wel mee. En dan wordt die laatste schakel gezet en dan ben je eigenlijk al te laat. Daarom leg ik zoveel nadruk op dat begin. Laten we alert zijn. Als we willen dat het beter wordt, moeten we in verzet." Voor Jessica begint verzet klein. Met oogcontact, smalltalk en bewustzijn van jezelf en de mensen om je heen. "Het gaat niet om de mensen die nu in Amerika worden opgepakt omdat ze de foute papieren hebben. Het gaat om ons allemaal."