De bibliotheek was vroeger wat Google nu is

Jos Debeij werkt al sinds 1978 in bibliotheken. Dit jaar neemt hij afscheid bij de Koninklijke Bibliotheek. Hij heeft de organisatie gevormd en getransformeerd afgelopen jaren. De bieb heeft boeken, kranten en tijdschriften en voor de opkomst van het internet in 1995 vervulde de bieb vooral de rol van 'Google'.

'Google maar dan zonder advertenties'

"Als je iets wilde weten, dan ging je naar de bieb", zegt Debeij over die tijd. Een lokale bibliotheek had geen grote collectie en daarom kon je ook niet meteen het antwoord krijgen op al je vragen. Had de bieb de informatie niet in huis, dan vulde je een formulier in dat naar de grote provinciale bibliotheekcentrale ging. "De week erop kwam de informatie op maat zoals de eerste pagina van Google, maar dan zonder advertenties."

Transformatie bibliotheek

De functie van de bieb is door de komst van het internet natuurlijk veranderd, legt Debeij uit. Als je kijkt naar de bibliotheek nu, dan is het wat het uitlenen betreft vooral fictie waar het om gaat. Mensen halen informatie steeds meer online. Maar niet iedereen lukt dat.

Daarom kun je in de bieb digitale vaardigheden leren. "Dat begint bij knoppenkennis", zegt Debeij. En vervolgens: hoe verstuur ik iets, hoe zoek ik iets op."

De bieb vervult meer en meer de rol van een maatschappelijke organisatie in de samenleving. Studenten en scholieren gebruiken de ruimte als studieplek en de bieb vervult een grote rol in de taalontwikkeling en ondersteuning van basisscholen. Ook beschikt de bieb over licenties van allerlei kranten en tijdschriften die voor mensen zelf te duur zijn allemaal zelf te hebben.

Regeerakkoord en toekomst

In een aantal gemeenten staat de bibliotheken door extra bezuinigingen zwaar onder druk. De term ‘bibliotheek’ valt wél in het regeerakkoord, tot opluchting van het scheidend hoofd bibliotheekstelsel. "Met name op het punt dat overheden en gemeenten moeten garanderen dat er een bibliotheek is die aan minimumeisen voldoet en goed bereikbaar is." Dichtbij de burger, zoals Debeij het graag ziet.

Verslaggever Marcel Dekker toog naar de Openbare Bibliotheek Keizerslanden in Deventer waar Debeij lang werkte. Hij kreeg daar een kleine rondleiding om meer inzicht te krijgen in de bieb anno 2022.