'Licht een tegel op en je komt in een Nederland vol met drugs'

Drugsland

Nederland als drugsland? Je zou het niet misschien kunnen voorstellen, maar in de loop van de afgelopen decennia is er een parallelle samenleving ontstaan. Dat vertelt Jan Tromp in Nooit Meer Slapen. Ruim tien jaar dook hij als een soort antropoloog in de wereld van drugsmaffia. Het resulteerde in Nederland Drugsland. Daarin schets hij met Pieter Tops het beeld van een gekortwiekte overheid, die machteloos toekijkt hoe drugsmiljarden en drugscriminaliteit de samenleving ontwrichten. Is deze strijd nog wel te winnen?

''De parallelle samenleving van de drugsmaffia vertegenwoordigt ongelooflijk veel macht, gebaseerd op miljarden geld. Dat past eigenlijk niet bij het beeld van Nederland, als een aangeharkt land. Onder het plaveisel het moeras, dat is Nederland. De stoepjes liggen keurig tegel aan tegel geordend. Maar licht je zo'n tegel op dan kom je in een totaal andere wereld terecht. Dat is ook Nederland met zijn eigen orde, macht en geweld. Het is allemaal gebaseerd op drugs.''

Je verwacht zo'n beeld bij landen als Mexico of Colombia. Maar toch is Nederland geen corrupt land, voegt Jan Tromp eraan toe. ''In dat opzicht onderscheiden de drugscriminelen zich bijvoorbeeld van de Italiaanse collega's, die infiltreren in het bestuur. Hier is de overwegende code onder drugscriminelen: blijf zoveel mogelijk weg van het bestuur. Het is niets voor niets dat Brabantse drugscriminelen een gruwelijke hekel hebben aan hun collega's van Marokkaanse afkomst. Die achtervolgen en liquideren elkaar.''

Miljarden geld

Voor hun boek Nederland Drugsland hebben Tromp en Tops gesproken met mensen die in de haven werken, douaniers, rechercheurs én waar mogelijk ook met mensen uit de drugswereld. Hoeveel geld gaat er om in de Nederlandse drugshandel?

''Op verzoek van burgemeester Halsema heb ik destijds een verkennend onderzoek gedaan in Amsterdam. In de loop van dat onderzoek kwam vast te staan dat gedurende drie jaar er alleen in Amsterdam al voor ruim 8,5 miljard was witgewassen.''

''De haven van Rotterdam wordt overspoeld door cocaïne, zij het niet in de mate waarop dat in Antwerpen gebeurt. Daar is vorig jaar voor meer dan dertig duizend cocaïne in beslag genomen. Dat heeft een straatwaarde van tenminste 1,5 miljard. Zo kan je doorgaan.''

Kwetsbare wijken

In sommige wijken krijg je het gevoel dat je niet droomt van een carrière als professor, arts of advocaat. Maar dat je droomt van een carrière in de criminaliteit, omdat die sneller voorhanden is.

''Je hebt kwetsbare wijken in Nederland waar het gezag eigenlijk is overgenomen door criminelen. Een aangrijpend voorbeeld is dat van een 13-jarige jongen die in Amsterdam-Zuidoost op de liquidatielijst stond. Jeugdwerk, politie en school hebben er alles aan gedaan om het te voorkomen. Eerlijk gezegd waren ze kansloos. Uiteindelijk hebben de zware jongens uit de maffia de liquidatie voorkomen.''

Alles van Nooit Meer Slapen terugluisteren?

Terugluisteren kan via jouw favoriete podcast. Nooit Meer Slapen is hét cultuurprogramma van de VPRO. Elke maandag- tot en met vrijdagnacht tussen 00.00 en 01.00 uur hoor je een diepgravend gesprek over cultuur, literatuur, film, muziek, theater of kunst.