Waarom de NOS en Trouw wel over genocide spreken in Israël en het AD niet

De oorlog tussen Israël en Hamas zorgt voor flink wat dilemma's op de verschillende nieuwsredacties in Nederland. Het is onmogelijk om een compleet beeld te krijgen van wat er precies gebeurt. Toch koos de NOS er onlangs voor om te spreken van 'genocidaal geweld'.

Afgelopen maart voerde Israël weer aanvallen uit op de Gazastrook, terwijl er een staakt-het-vuren heerste. "Je ziet dat de ontwikkelingen daarna een hele nieuwe dimensie gaven aan wat er gaande is", zegt Giselle van Cann, de hoofdredacteur van de NOS. "De optelling van alles wat Israël toen in Gaza deed, vonden wij 'genocidaal geweld'. Eerder zeiden we dat genocide een term is die door juristen moet worden uitgesproken, dus toen waren we er zeer terughoudend mee", vertelt ze.

Ze beroept zich ook op specialisten, die ook vinden dat er sprake is van genocide. "Het NIOD (Het Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, red.) heeft daar ook een rol bij gespeeld", aldus Van Cann. "We zijn niet over één nacht ijs gegaan."

AD maakt andere keus

Het Algemeen Dagblad gebruikt de term genocide niet om de situatie te beschrijven. "Zelf gebruiken we het niet, want het is een juridische term die vast te stellen is door het Internationaal Strafhof, niet door een journalistieke organisatie", zegt hoofdredacteur Rennie Rijpma. "Het is niet aan ons om te oordelen, zeker in een situatie waarin we toch beperkt zicht hebben op alles wat er gaande is", zegt ze.

Verslaglegging in Gaza is lastig, vertelt Rijpma. "Er worden geen buitenlandse journalisten toegelaten dus het is niet iets wat je zelf kunt controleren. Dan moet je je verlaten op hulpverleners die daar nog zitten, of lokale journalisten, maar je kunt je afvragen of je daarmee het hele beeld kunt schetsen. En om dan de allerzwaarste verdenking die je een land kunt opleggen, genocide - het moedwillig een volk willen uitroeien - te gebruiken? (…) We moeten daar als journalistiek terughoudend in zijn."

Trouw: term genocide is op z'n plek

Dagblad Trouw noemt de situatie in Gaza al sinds november 'genocide', zegt adjunct-hoofdredacteur van Trouw, Dorien Pels. "We snappen ook dat de term beladen is, maar er is erg hard gestudeerd op alles wat er al over gezegd is en geschreven. Als je kijkt naar het volkenrecht en hoe genocide daar wordt beschreven, dan vonden wij dat de term hier op z'n plek was."