Geborduurde Roemeense blouse nu op de werelderfgoedlijst

"Het werd tijd", zegt Nausicaa Marbe, schrijver van Roemeense afkomst, in NOS Met het Oog op Morgen. "Unesco heeft iets leuk uitgehaald met Roemenië. 30 november stuurde ze vanuit Rabat bericht dat ze nog heel lang zouden vergaderen en dat het nog niet zeker was, maar dat was eigenlijk een trucje om het een dag te verlengen. 1 december is de nationale dag van Roemenië en toen kreeg het land als cadeautje de ia op de werelderfgoedlijst."

De Ia

De Ia is een blouse wat gemaakt wordt uit materialen als katoen, zijde of vlas. "Daar wordt op geborduurd en de eerste motieven die hier op werden geborduurd zijn, waren al op scherven, krukken en beeldjes uit het neolithicum gevonden. Dus in die tijd was hij waarschijnlijk al in de maak. Het is een 1000 jaar oude traditie van vrouwen die bij elkaar komen op het platte land, borduren en deze blouse voor elkaar, dochters en kleindochters maken. Tot vandaag de dag gebeurt het nog."

Betekenis

De borduursels worden volgens Marbe zorgvuldig uitgekozen. De motieven verschillen ook per Roemeense regio. "Ze hebben te maken met de natuur, de kosmos, het ontstaan van het heelal, het leven van de ziel na de dood. Dat wordt er allemaal in geborduurd. De boom van het leven, de kleine mens, maar ook het karakter van degene waar het aan gegeven wordt. Dus al je een onrustig dochter hebt, borduur je met paars. Dat moet haar dan rust en stabiliteit brengen."

Beroemd

Volgens Marbe werd de blouse wereldberoemd toen Roemeense koninginnen het kledingstuk gingen dragen. "De eerste koningin Maria was helemaal weg van de Roemeens folklore. Ze ging hem aan het hof dragen en tijdens buitenlandse bezoeken. Toen ging de adel hem dragen.” De Ia viel daarna ook in het buitenland in de smaak. “Zo is hij in Parijs terecht gekomen via prinsessen en sociëteit dames."

Marbe heeft zelf een Ia van haar oma geërfd. Haar oma heeft hem dan wel gekocht, want ze kwam niet van het plattelande, vertelt de Roemeense schrijver. "Die van mij heeft gouden pailletten en hij is blauw. Ik denk dat mijn oma hem puur gekocht heeft, omdat ze hem mooi vond. Hij is echt antiek. 100 jaar oud, maar hij is rond 1900 gemaakt. Toen begonnen de pailletten er in te komen."