Geschiedkundige Rob de Wijk: 'Staakt-het-vuren in Oekraïne is voor de kerst kansloos'

"Gezien de uitlatingen van de Russen over de gebeurtenissen in Miami gaat dat er niet van komen", aldus De Wijk. Amerika, Oekraïne en Rusland kijken naar eigen zeggen tevreden terug op de 'constructieve' gesprekken. In het Kremlin klinken echter andere geluiden. Daar wordt hardop gevreesd dat Oekraïne en Europese bondgenoten 'de realiteit niet onder ogen willen zien'. Een zegsman van het Kremlin zei dat de wijzigingen van het plan die Europese en Oekraïense onderhandelaars willen aanbrengen, "de kans op vrede niet doen toenemen".

'Het escaleert aan alle kanten'

Ondertussen voert Rusland de strijd op in Oekraïne. De Wijk: "Er wordt grote druk uitgeoefend op het noorden. Maar ook Oekraïne probeert zijn positie te versterken. Realiseert u zich dat Oekraïne bezig is om schepen van de Russische schaduwvloot aan te vallen. Het escaleert aan alle kanten. Dat is vrij logisch naar een soort ontknoping van deze oorlog. Het kan erop duiden dat er iets aanstaande is. Je moet constateren dat de dynamiek in de afgelopen twee weken veranderd is."

Economie lijdt

De Russische economie heeft zwaar te lijden onder de oorlog, stelt De Wijk. "Het is totaal onhoudbaar. President Poetin steekt veertig procent in defensie en veiligheid. Het is een echte oorlogseconomie geworden. Ondertussen is de inflatie hoog. Bij een hypotheek zou je 25 procent rente moeten betalen. Het verslechteren van de economie is de inzet van president Biden geweest. Door de oorlogseconomie gaat de civiele sector kapot. Mensen worden weggetrokken om in de oorlogsindustrie te werken. Poetin weet ook dat dit onhoudbaar is. Het draagt bij aan het eindspel."

Op het slagveld speelt Rusland niet veel klaar. De hoogleraar: "Hij heeft dit jaar 0,77 procent van Oekraïens grondgebied veroverd. Daartegenover staan 30.000 doden en gewonden per jaar. Het slaat nergens op waar hij mee bezig is."

Ook Oekraïne houdt het niet lang meer vol, vertelt De Wijk. "President Zelensky weet dat hij een wervingsprobleem heeft. Een groot deel van de jongeren die zouden kunnen vechten, is vertrokken uit Oekraïne. Aan alle kanten zijn er redenen om te stoppen met de oorlog."

Alles hangt af van de band tussen Zelensky en de Amerikaanse president Trump. "Wat gaat daar gebeuren? Die twee houden niet van elkaar. Het gaat nu niet goed. De kans is vrij groot – ook omdat Trump ideologisch gezien meer aan Poetins kant staat – dat Trump zegt: 'Ik heb hier geen zin meer in. Zelensky moet maar toegeven'."

Corruptie

De EU-landen lenen 90 miljard euro uit aan Oekraïne. Is dit niet riskant, gezien de hoge mate van corruptie in het land? De Wijk zegt daarover: "Het feit dat corruptie wordt aangepakt is ontzettend positief. In veel landen met corruptie gebeurt dat niet. Dat is nu wel het geval, mede onder druk van het Westen. Zelensky weet: de overleving van zijn land hangt af van het feit of hij corruptie wel of niet weet aan te pakken. Daar zit een geweldig probleem in."

China

Van Wijk noemt 2025 een kanteljaar in de geschiedenis. "Historici zullen terugkijken op een jaar dat bepalend is voor onze toekomst. Het is volstrekt helder wat er aan de hand is op geopolitiek gebied. De strijd tussen Amerika en China is verhevigd. We hebben nu ook gezien dat China niet een onwillig mak schaap is dat zich naar de slachtbank laat leiden, maar dat ze door middel van het exporteren van mineralen die essentieel zijn voor de chipindustrie een enorm drukmiddel in handen hebben. De Chinezen kunnen in belangrijke mate de Amerikanen in een hoek drijven."

Het is volgens de leraar ook klip en klaar geworden dat Amerika zich van Europa afwendt. "Nu is het voor iedereen zichtbaar. Er moet in Europa wat gebeuren, want we worden bedreigd. Het leidt ertoe dat we veel meer aan Defensie hebben besteed. Er is toch een lichte paniek losgebarsten. Dit is een kantelmoment."