Iran houdt adem in: 'Wat doet Trump?'

Escalatie zonder rem

De oorlog tussen Iran en Israël is dag vijf ingegaan en de intensiteit neemt toe. In Teheran zijn honderden doden gevallen, onder wie veel burgers. De wegen uit de stad staan vol met vluchtende inwoners. "Lokale autoriteiten rapporteren over ruim 200 doden in Iran, waarvan toch een aanzienlijk deel burgers en minstens 25 kinderen. Sommige bronnen gaan zelfs uit van het dubbele", zegt Bouzerda. "Er is bruut geweld en burgers zijn niet veilig."

Wissel in legertop

De recente Israëlische aanvallen hebben ook veel van de topgeneraals van het Iraanse leger uitgeschakeld. Opvallend is de benoeming van generaal Abdolrahim Mousavi tot hoogste militaire leider – hij wordt stafchef van de gezamenlijke strijdkrachten. Hij komt uit het reguliere leger – de Artesh – en niet uit de Revolutionaire Garde, die decennialang de macht in handen had. De VPRO-journalist: "De Garde, een elitair parallel leger, verdedigt niet alleen het land, maar vooral het systeem van de Islamitische Revolutie. Ze zijn politiek machtig, ideologisch gedreven en controleren enorme economische belangen." Het reguliere leger daarentegen is traditioneler en meer gericht op de klassieke landsverdediging. "De keuze voor Mousavi lijkt te laten zien dat Iran zich opmaakt voor een oorlog op eigen bodem, en dat het leger nu aan zet is."

Angst voor Amerikaanse inmenging

De Revolutionaire Garde is zwaar geraakt. Veel commandanten zijn gedood en hun strategie om via buitenlandse milities invloed uit te oefenen is stukgelopen. "Met het conflict binnen de landsgrenzen kiest de leiding voor een andere koers – een klassieke legerbaas aan de knoppen."

Dat Israël geen wapenstilstand wil en premier Netanyahu zelfs een aanval op ayatollah Khamenei niet uitsluit, zet de spanning verder op scherp. De vrees is dat Iran, als het in het nauw komt, de Straat van Hormuz afsluit — een cruciale ader voor de wereldolie.

Toch zoekt Iran achter de schermen naar diplomatie. "Ze willen onderhandelen", zegt Bouzerda. "En met Trump aan zet is dat een reëel scenario."