Na bijna vijftig jaar verdwijnen de blauwhelmen uit Zuid-Libanon

Tijdelijke vredesmacht

Volgens militair historicus Ben Schoenmaker was UNIFIL oorspronkelijk bedoeld als tijdelijke vredesmacht om een crisissituatie op te lossen. "Israël was in 1978 Libanon binnengevallen om de PLO, de Palestijnse bevrijdingsorganisatie, te verdrijven. Om verdere escalatie te voorkomen en de terugtrekking te begeleiden, werd UNIFIL opgericht. De vredesmacht moest ook zorgen dat het Libanese leger weer controle kreeg over het zuiden, maar dat is nooit volledig gelukt," zegt Schoenmaker.

Nederlandse buffer

Nederland stuurde destijds op verzoek van de VN troepen, hoewel Den Haag aarzelde. "Het was een wespennest, de kans van slagen klein, maar onze reputatie stond op het spel," legt Schoenmaker uit. UNIFIL-veteraan Bert Kleine Schaars, die begin jaren tachtig in Zuid-Libanon diende, herinnert zich vooral hoe Nederlandse troepen als buffer werden ingezet tussen Palestijnse guerrillastrijders en Israëlische militairen.

Humanitaire hulp

"We zaten letterlijk tussen de Palestijnse kampen en de Israëlische grens. ’s Nachts probeerden we infiltraties te voorkomen, maar we mochten zelf nooit schieten. Het voelde soms alsof we machteloos toekeken." Toch zag Bert nut in de missie: "Voor de bevolking betekenden we veel. Met medische hulp en bezoekjes aan huis brachten we vertrouwen en een gevoel van veiligheid bij de bewoners."

Machtsvacuüm

Bert is sceptisch over het besluit om nu te stoppen. 'Het Libanese leger is pas net begonnen met het ontwapenen van Hezbollah, een proces dat jaren kost. Zonder UNIFIL dreigt er een machtsvacuüm en wordt de grens opnieuw betwist,' waarschuwt Kleine Schaars.

De blauwe lijn

Ook Schoenmaker noemt het besluit zorgelijk: "Formeel is de reden dat UNIFIL geen functie meer zou hebben. Maar achter de schermen hebben vooral de VS en Israël aangedrongen. De vredesmacht opereerde onder de bezetting van Israël, die de VN zag als pottenkijkers." Schaars voorspelt actie van Israël. "Op het moment dat de vredesmissie nu vertrekt, is er geen vastgestelde grens tussen Israël en Libanon. Nu wordt de blauwe lijn gehandhaafd, maar op het moment dat UNIFIL zich terugtrekt, wordt die lijn discutabel en kan Libanon zich niet verzetten."

Over twee jaar zal blijken of de Libanese staat klaar is voor eigen gezag. Tot die tijd, zegt Schoenmaker, blijft het spannend: "In het Midden-Oosten kan in een jaar veel veranderen. Maar dit besluit legt een hypotheek op de toekomst."