Buitenland
KRO-NCRV

‘De Russische eenheidsgedachte is cruciaal voor Poetin' en dat is hem mensenlevens waard

foto: ANP Fotofoto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. ‘De Russische eenheidsgedachte is cruciaal voor Poetin' en dat is hem mensenlevens waard

"Ik kan niet langer salaris ontvangen van een moordenaar." Het zijn de woorden van Jelena Kovalskaya, een Moskouse theaterdirecteur die gisteren haar ontslag aankondigde. Bij Spraakmakers legt Ruslandkenner en kunsthistoricus Sjeng Scheijen uit hoe de Russische elite tegen de Oekraïne-oorlog aankijkt. Sommigen worden nu gedwongen om zich actief tegen Poetin af te zetten, legt hij uit.

Video niet beschikbaar

Poetin meent dat het Westen voortdurend probeert om de Russische eenheid te vernietigen. En die eenheid is juist zo belangrijk voor Poetin. "Het is de basis de spirituele kracht, maar ook de basis voor Ruslands militaire macht", legt Scheijen uit.

Het Westen is de grote boosdoener

De Ruslandkenner haalt een artikel aan uit 1948. "Het leest als een huidige speech van Poetin", meent Scheijen. In het artikel staat een analyse dat het Westen juist zal proberen om het strategisch zwakke Oekraïne in te palmen en te annexeren. En daarmee Russische verdeeldheid tot stand te brengen. "Poetin ziet het Westen als de grote boosdoener."

Is de eenheidsgedachte Russische mensenlevens waard? "Zeker", antwoord Scheijen desgevraagd. “De oorlog dient geen helder belang. Hij dient geen economisch belang. Hij wordt echt gedreven door het utopische idee van de Russische eenheid. En dat maakt het precies zo gevaarlijk. Als het een rationele beslissing zou zijn, is het veel voorspelbaarder, maar dat is het bepaald niet."

Volgens Scheijen is Poetin bereid vooral Oekraïne mensenlevens op te offeren. Het lijkt erop dat ze proberen om Oekraïense burgerslachtoffers te vermijden. Want dat zal de, toch al heel beperkte, steun voor deze oorlog in Rusland nog verder doen afnemen.”

Respect voor de Russische cultuur

Scheijen vervolgt zijn verhaal: “Het blijft een paradox waar hij niet uit kan komen. De Oekraïners zullen zich met hand en tand blijven verdedigen. Dit gaat volledig mis.”

Volgens Scheijen zijn er binnen de paar miljoen Russische intellectuelen twee stromingen: de conservatieven en de progressieven. De conservatieven hebben behoorlijk wat invloed op Poetin, legt hij uit. Maar beide stromingen hebben enorm veel respect voor de Russische cultuur. Dat verenigt hen.

'Onmogelijk om progressief te zijn én de oorlog steunen'

Het grote progressieve deel van die ‘intelligentia’ heeft weinig invloed op Poetin. “Maar zij proberen zich enorm te verzetten tegen de oorlog. We zien overal verklaringen komen van beroemde intellectuelen en filosofen, die aangeven het niet met de oorlog eens te zijn.”

Het is volstrekt onmogelijk om progressief te zijn én de oorlog te steunen, aldus Scheijen. “Zelfs mensen die gematigder zijn, bepaalde ideeën van Poetin kunnen volgen en de stabiliteit die hij heeft gebracht waarderen, worden nu emotioneel gedwongen om zich veel krachtiger tegen hem af te zetten.”

Een broedervolk

Het komt heel dichtbij omdat het zo volkomen misdadig is, meent Scheijen. “Hier hebben we te maken met het vrije en onafhankelijke Oekraïne. En nota bene een broedervolk.”

Ster advertentie
Ster advertentie