Russische muzikanten protesteren tegen het Kremlin: 'Optredens gaan rond op TikTok'

Spontane straatoptredens en gevangenisstraf  

De 18-jarige Naoko is zo’n jonge muzikant. Met haar band Stoptime treedt ze 'illegaal' op in Sint-Petersburg. Met haar band speelt ze nummers van al eerder gevluchte Russische artiesten. Daarom is zij gearresteerd. "Naoko heeft al eerder een straf gekregen, maar toen ze het rechtbankgebouw uitliep, is zij direct opnieuw opgepakt met een nieuwe aanklacht." Deze keer zou ze geen vergunning hebben aangevraagd voor het spontane straatoptreden, zegt Van Vliet.

Wat deze optredens bijzonder maakt, is dat ze niet georganiseerd zijn, maar spontaan plaatsvinden. Naoko is hiermee uitgegroeid tot symboolfiguur. De beelden van haar optredens gaan op TikTok massaal rond onder de hashtag #VrijheidvoorNaoko. "Jongeren zijn zelf aan het playbacken of spelen dezelfde nummers."

Dilemma voor het Kremlin

Wat zit jongeren dwars? "Sinds de invasie is er veel veranderd", zegt Van Vliet. "Russen, en dus ook jonge Russen, kunnen niet meer gemakkelijk naar Europa reizen. Ze voelen zich geïsoleerd, want Westerse media zoals Instagram en Facebook zijn verboden." Daarentegen is TikTok nog wel toegankelijk. "Het is opvallend dat TikTok en YouTube niet verboden zijn. Ze helpen het Kremlin om propaganda te verspreiden onder jongeren." Maar nu video's van de straatoptredens online worden gedeeld, werken deze platforms juist tegen de staat.  

De protesten zijn klein en zeldzaam. Politieke protesten verdwenen de afgelopen jaren vrijwel volledig uit het straatbeeld. Toch durft een groeiende groep jongeren zichtbaar kritiek te uiten. 

Het Kremlin staat voor een dilemma: hard ingrijpen maakt het verzet zichtbaarder, maar niets doen ondermijnt het beeld van totale controle. Volgens Van Vliet laat het in ieder geval zien dat er nog steeds Russen zijn die vinden dat het anders moet. Tegelijkertijd heeft Poetin ook baat bij het zichtbaar arresteren van de artiesten. "Poetin beweert dat Rusland van alle kanten wordt aangevallen. Met het oppakken van 'landverraders' laat hij zien dat hij ook het binnenlandse gevaar aanpakt."