Europa op het spel: dit is de beslissende kracht van de Poolse verkiezingen

Sinds 2005 wisselen PiS van Kaczyński en KO (voorheen PO) van Donald Tusk elkaar af in de macht. Veel Polen zijn die duopolie beu. Het zorgt al twintig jaar voor polarisatie – iets wat Tusk wilde doorbreken, maar niet lukte. Steeds meer stemmen klinken voor een einde aan het 'POPiS-tijdperk'.

Koerswijziging naar rechts

Net als in andere delen van Europa is het Poolse politieke klimaat de afgelopen jaren naar rechts opgeschoven. Zelfs de liberale burgemeester van Warschau, Rafal Trzaskowski (KO), schoof op. Ooit bekend als LHBTI-vriendelijk en progressief katholiek, sprak hij tijdens de campagne rechtse kiezers aan met kritiek op Oekraïense vluchtelingen en zweeg over vrouwen- en LHBTI-rechten. Ook verscheen hij publiekelijk met de ultrarechtse politicus Slawomir Mentzen.

Deze koerswijziging leidde tot teleurstelling onder progressieve en linkse kiezers. Hun stem op KO was al jarenlang strategisch. Nu trokken velen hun stem in en bleven ze thuis.

Misinformatie vanuit Rusland

Ondanks talloze schandalen rond Nawrocki blijft een groot deel van de kiezers op hem stemmen. Volgens journalist Dore van Duivenbode komt dat mede door online trollen en grootschalige desinformatie: rond de verkiezingen zouden, met steun van Rusland, zo’n 600.000 misleidende berichten zijn verspreid op sociale media. PiS, dat al jaren banden onderhoudt met Rusland en voor een groot deel onder diens invloed staat, profiteerde hiervan. "Met Nawrocki als president hoopt Rusland op de val van de Tusk-regering," legt Van Duivenbode uit. Toch profileert de partij zich niet openlijk als pro-Russisch, dat zou volgens Van Duivenbode politieke zelfmoord zijn, want "in Polen is Rusland de vijand."

Poolse verkiezingen = Europese verkiezingen

Van Duivenbode noemt de Poolse verkiezingen bijna Europese verkiezingen. "Het gaat over de toekomst van Europa. PiS is veel meer anti-Europa. PiS zal niet zo snel zeggen dat ze uit de Europese Unie gaan. Dat wil het volk niet, maar Polen heeft een ander Europa voor ogen dan wij. PiS wil de Europese Unie van binnenuit veranderen. PiS is veel sceptischer over een Europees leger en wil minder zeggenschap vanuit Brussel."