Oudere mantelzorgers krijgen het steeds zwaarder: 'Een verstandelijke beperking is levenslang'

Documentairemaakster Nousjka Thomas volgde voor haar documentaire Moederhart de 91-jarige Tineke en haar verstandelijk beperkte zoon Job (58). In de documentaire legt moeder Tineke haar beleving van de band tussen haar en haar zoon uit: "Het is als een relatie met een huisdier. Je moet altijd consequent zijn en krijgt aandacht wanneer je ervoor zorgt dat hij het naar z'n zin heeft." Thomas vult hierop aan: "Hij leeft op zijn instincten. Deze band gaat over hechting en vertrouwen."

Uitstapjes: een hele onderneming

Binnen de zorg, voor een verstandelijk beperkt kind, hebben ouders een signaalfunctie naar begeleiders toe: "Zij kennen hun kind het beste en zien het als eerste wanneer er iets mis is", zegt Mennen. Tijdens een uitstapje hebben ouders de volledige zorg over hun kind. In de documentaire is te zien dat Tineke steeds ouder en fragieler wordt, waardoor het steeds lastiger wordt op Job mee op pad te nemen. Door personeelstekort kunnen zorgmedewerker haar niet helpen. Een uitje naar het zwembad of de snackbar is daardoor een grootse onderneming. "Er komt een boel bij kijken", zegt Mennen. "Het hebben van een verstandelijke beperking is levenslang en levensbreed. De zorg houdt nooit op voor ouders."

De moeder vertelt in de documentaire dat ze hoopt dat Job eerder overlijdt dan zijzelf. "Dat is geen normale reactie voor een ouder, maar wel erg herkenbaar voor mensen met een kind met een verstandelijke beperking", zegt Mennen. De documentaire laat volgens hem niet alleen de moeilijke en donkere kanten zien: "Het straalt uit dat ook deze mensen plezier hebben. Daarnaast laat het een boel tederen beelden zien."

Vergrijzing

Documentairemaakster Nousjka Thomas vreest voor de toekomst van deze groep, door de gesprekken die zij met begeleiders van zorginstellingen gehad heeft. "Zij maken zich zorgen over het krijgen van goed geschoold en betrokken personeel, dat is er steeds minder."

Mennen deelt deze zorgen: "Het personeelstekort wordt hét grootste probleem van de toekomst. Tot 2035 slaat de vergrijzing enorm toe. Dat merken we zeker bij zorginstellingen." Met name bij moeilijkere groepen is er veel personeelstekort, waardoor instellingen verdwijnen en er een steeds groter beroep op de ouders en verwanten gedaan wordt, volgens Mennen.

Vertrouwen om op te bouwen

De zorg moet niet alleen maar financieel maar ook door mensen gestuurd worden. Daarvoor moet je opkomen voor belangen van mensen zoals job. In de documentaire wordt het duidelijk dat er geen vrijwilliger voor Job beschikbaar is. Thomas hoopt met Moederhart kijkers te enthousiasmeren om in contact te komen met deze groep mensen. "We zien mensen zoals Job nooit in het straatbeeld", zegt Thomas. "Als er vertrouwen is, kun je ontzettend mooie momenten met hen meemaken." Mennen vult hierop aan met mogelijke kansen: "Als je, door maatschappelijke stages, jonge mensen in aanraking kan brengen met deze groep, dan valt er veel winst te behalen op het gebied van informeren."

De documentaire Moederhart is vanavond, 9 mei, te zien op NPO2 om 22:05 uur.