Jaap de Hoop Scheffer: 'Alle nucleaire verdragen opnieuw tegen het licht'

Aanleiding voor de uitspraak is het nieuws dat de Verenigde Staten zich zullen terugtrekken uit een verdrag over nucleaire wapens dat ze tijdens de Koude Oorlog sloten met Rusland. “Amerika moet het INF-verdrag niet opzeggen. Dit zijn te belangrijke onderwerpen om zomaar uit te stappen,” aldus De Hoop Scheffer. “Ga om de tafel zitten om te kijken of je eruit kan komen en niet eruit, over de hoofden van ons Europeanen heen.”

Volgens De Hoop Scheffer moet er binnen de NAVO een nieuw debat gestart worden over de toekomst van non-proliferatieverdragen. Veel landen zijn momenteel helemaal niet aangesloten bij deze verdragen. “China ontwikkelt zich in hoog tempo, Noord-Korea en andere kernwapenstaten. Er zijn nieuwe spelers op het wereldtoneel verschenen en die kun je niet afdoen als die zijn niet relevant,” aldus de oud-NAVO-topman.

Advies kabinet

Als voorzitter van de Adviesraad Internationale Vraagstukken zal De Hoop Scheffer het kabinet over enkele weken ook adviseren dit standpunt binnen de NAVO uit te dragen. “Op de diepste dieptepunten van de Koude Oorlog zijn we er als NAVO altijd in geslaagd akkoorden te sluiten. Waarom zou dat nu niet kunnen, is mijn retorische vraag?” Toch is de wereld niet op weg naar een nieuwe Koude Oorlog, “die vergelijking gaat mank. Dat was een ideologisch conflict."

Verbaal wapengekletter

President Trump kondigde zaterdag aan het INF-ontwapeningsverdrag te willen opzeggen. Het verdrag, dat in 1987 door Gorbatsjov en Reagan is afgesloten, verbiedt kernwapens voor de korte en middellange afstand. Daarmee kwam een einde aan de Koude Oorlog. Vannacht kwam er opnieuw verbaal wapengekletter uit Washington. Trump wil zijn nucleair wapenarsenaal nog verder uitbreiden, ‘totdat mensen bij hun verstand komen’. “Speel geen spelletjes met mij. Het is een dreigement naar wie je maar wilt”, zei Trump volgens CNN.

Ook de Russen hebben al een paar keer gedreigd om uit het verdrag te stappen. Poetin worstelt met nieuw nucleaire grootmachten, zoals China en Pakistan, die het ontwapeningsverdrag niet hebben ondertekend. De Obama-administratie signaleerde in 2014 al een Russische schending van het verdrag. “Het ontwapeningsregime is terminaal ziek en bijna dood, dat kunnen we ons niet permitteren”, zegt De Hoop Scheffer.

Kernwapens op Nederlands grondgebied

Het is een publiek geheim dat er kernwapens liggen op de vliegbasis in Volkel. Binnen de NAVO heeft Nederland een kerntaak, namelijk dat Nederlandse gevechtsvliegtuigen kernwapens met zich mee kunnen dragen. “De Nederlandse nucleaire taak moet gehandhaafd blijven”, vindt De Hoop Scheffer.

Europa, en dus ook Nederland, is afhankelijk van de Amerikaanse atoombescherming. “Zo was het, zo is het, en zo zal het de komende tijd blijven. Het is voor ons heel belangrijk om die relatie goed te houden. De NAVO is gebaseerd op solidariteit. Wij schuilen onder de paraplu van de Amerikanen”, zegt De Hoop Scheffer.