Vergrijzing in gevangenissen zorgt voor problemen: 'Dit kan zo niet doorgaan'

'Dit kan niet zo doorgaan'

Het aantal 65-plussers in de gevangenis groeit, vertelt Moraal: "Het worden er steeds meer: van zo'n driehonderd 65-plussers in 2005 tot over de vijfhonderd op dit moment. Dus het is echt wel een forse stijging." Moraal vertelt hoe er op dit moment wordt omgegaan met dit probleem: "De Dienst Justitiële Inrichtingen gaat momenteel heel individueel met die mensen op zoek naar de beste oplossing. Dat gaat met kunst en vliegwerk op dit moment nog wel goed, maar er is structureel een oplossing nodig, hebben wij gezegd. Dit kan zo niet doorgaan."

Hoewel er ouderen zijn die prima kunnen meedraaien met de jongere gedetineerden, zijn er ook heel veel kwetsbare ouderen die meer aandacht nodig hebben. "Daar moet je wel aandacht aan aan besteden. Het kan bijvoorbeeld zijn dat ze laag in de pikorde staan en dat ze gepest worden. Daarom pleiten wij voor kleinschalige afdelingen te maken waar die kwetsbaarheid niet zo'n punt is."

Gevangenen met dementie

Kunnen oudere gevangenen met dementie in de gevangenis blijven leven? "Tot zekere hoogte kan dat wel, in ieder geval tot een gevangene écht detentie ongeschikt wordt verklaard." Het probleem zit er in dat mensen op steeds latere leeftijd ook in de gevangenis komt, vertelt Moraal: "Bijvoorbeeld door levensdelicten zitten er op dit moment bijna dertig mensen van tachtig plus in detentie."

Ook de dagelijkse zorg is een uitdaging: "Een rolstoel door een celdeur is in sommige gevallen een probleem. Je hebt dan echt een bed nodig dat daarop is aangepast. De recreatieruimte, sport, dat is allemaal niet zonder meer geschikt voor ouderen. Daar zul je echt een oplossing voor moeten verzinnen die toekomstbestendig is."

Geen taak voor bewakers

Kunnen bewakers niet een handje helpen bij de ouderenzorg? Moraal: "Bewaarders zijn daar niet voor opgeleid. En als een gedetineerde dit soort ouderdomsproblemen heeft, dan heb je echt een soort thuiszorg nodig. Of misschien wel de gewone thuiszorg die binnen de gevangenismuren z’n ding kan doen." Nu gebeurt dat nog te weinig: "In sommige gevangenissen is er wel wat thuiszorg die naar binnen komt, maar dat is weer individueel geregeld en niet structureel. En daar moet je echt structureel wat op verzinnen."

Alternatieven voor celstraf

De Raad denkt ook na over andere oplossingen. "Dan kun je bijvoorbeeld denken aan alternatieven in de vorm van taakstraffen of een soort thuisadres met een enkelband om. Natuurlijk hangt dat af van wat iemand gedaan heeft." Voor zware delicten geldt dat niet, benadrukt Moraal: "Als het een levensdelict is, dan zal de rechter daar echt niet toe besluiten. Dan zal hij zeggen: nee sorry, ik snap het, u bent heel erg oud, maar hiervoor moet u toch echt een tijdje naar de gevangenis."

'Bejaardengevangenis'

In Duitsland bestaat een speciale gevangenis voor ouderen, maar Moraal ziet dat in Nederland niet zitten. "We snappen het idee achter een centralisatie, maar doe het toch maar niet. Maak kleinschalige afdelingen verspreid over het land. Doe daar die zorg die ouderen nodig hebben ter plaatse. En maak het daardoor mogelijk dat het sociale netwerk makkelijker in stand kan blijven."