Strafrechtadvocaat: 'Landelijk messenverbod lost het onderliggende probleem niet op'

Het is vooral belangrijk om te kijken waarom jongeren een mes bij zich dragen, zegt Shukrula. Volgens hem speelt angst voor elkaar vaak een rol: "Ik hoor vaak terug dat ze bang zijn dat de ander ook een mes heeft. Dus dan neem je dat mes maar mee. Dat zijn niet zomaar messen, dat zijn soms hele grote machetes of kapmessen."

Volgens hem is deze angst terecht: "Ik heb dat helaas vaak terug gezien op camerabeelden", zegt hij. "Een kind moet rennen voor zijn leven, misschien zelfs voor een groepje die erachteraan komt met messen. Als iemand dan struikelt, is hij de pineut en wordt hij toegetakeld."

Als je zelf een mes hebt kan je je misschien nog verweren of in ieder geval ook dreigen, zegt Shukrula. "Kijk dus verder dan een verbod. Want als je een mes afpakt, kopen ze het de volgende dag weer opnieuw."

Landelijk verbod

Foort van Oosten, burgemeester van de gemeente Nissewaard, pleit juist wel voor een landelijk messenverbod. In de gemeente ziet hij ook jonge jongens betrokken raken bij steekincidenten, zegt hij. "Het is een heel groot probleem. Op het gebied van repressie en controle worden al een heleboel maatregelen ingezet."

Lokaal is er al een messenverbod van kracht in zijn gemeente, die is vastgelegd in de algemene plaatselijke verordening. Wat hem betreft wordt dit ook landelijk aangepast, zodat het overal verboden wordt voor minderjarigen om messen bij zich te dragen. "Zodat de norm van de wet heel duidelijk wordt: dat je in dit land gewoon niet met een mes op straat gaat."

Angst vindt hij geen motief om met een mes op straat rond te lopen: "Het is niet nodig dat kinderen met messen rond gaan lopen, maar nodig dat er een verbod komt. Ik heb ook voorbeelden gezien waarbij het stoerdoenerij is."

‘Symboolpolitiek’

Volgens Shukrula is de oproep voor een dergelijk verbod slechts symboolpolitiek: “Het is al in de wet vastgelegd dat we niet met messen mogen rondlopen." Daarbij wijst Van Oosten erop dat dit niet specifiek is vastgelegd voor minderjarigen.

Ook ziet Shukrula beren op de weg als het gaat om handhaving: "Het wordt al gauw preventief fouilleren en dat wordt al gauw weer etnisch profileren."

Hij vindt dat Nederland in de aanpak een voorbeeld moet nemen aan Engeland, waar messenbezit een groot probleem is: "Daar is cameratoezicht in de wijken waar het faliekant fout gaat en wordt met ouders gepraat. Ook benaderen ze messenverkopers en zeggen: kijk wat u doet. Wijs mensen op hun eigen verantwoordelijkheid en niet altijd naar de overheid."

Cirkel doorbreken

Matthijs Zwinkels, oprichter van de 'Universiteit van de Straat' zet zich in om wapengeweld onder jongeren te voorkomen en denkt dat een messenverbod wel kan helpen: "Als je weet dat jouw vrienden waarschijnlijk geen wapen bij zich hebben, dan ga jij waarschijnlijk ook geen wapen bij je dragen. Die cirkel moet worden doorbroken."

Tegelijk is dat niet de hele oplossing, denkt hij: "We weten dat het onder bepaalde jongeren wat meer voorkomt. Dus we hoeven niet iedereen preventief te fouilleren. Kijk gerichter welke jongeren dit dan zijn. Er zit altijd een motivatie achter. Zij moeten worden aangesproken en aangepakt."