Nieuwe wet verplicht bedrijven rekening te houden met mens en milieu

Wat houdt deze nieuwe wet in?

"Het gaat om een Europese zorgplicht die bedrijven die op de Europese markt zaken willen doen, verplicht stelt om rekening te houden met mens en milieu. Dat moeten ze niet alleen in Europa doen, maar in de hele waardeketen van het bedrijf. Mocht dat niet lukken en er ontstaan problemen, dan moeten ze compensatie verlenen en is er betere toegang tot de rechtspraak voor slachtoffers."

Op dit moment is kinderarbeid en natuurvervuiling al verboden. Is deze nieuwe wet dan niet dubbelop?

"Dat denk ik niet. Op dit moment mist de handhaving, dus is het ontzettend belangrijk dat we zelf verantwoordelijkheid nemen. Helaas zijn er nu nog bedrijven die het niet zo nauw nemen met de maatregelen. Dat moeten we tegengaan."

Wat gaat deze wet concreet betekenen voor bedrijven?

"We willen bereiken dat bedrijven zicht krijgen op hun aanvoerketen, ook als deze zich uitstrekt tot aan de andere kant van de wereld. Concreet wil ik dat bedrijven een proces op poten zetten dat de aanvoerketen scant. Het doel is dat bedrijven weten welke effecten hun aanvoerketen heeft als het gaat om mensenrechten, corruptie en dwangarbeid. Wanneer ze dit tegenkomen, moet er iets aan worden gedaan. We vragen niet dat bedrijven een liefdadigheidsorganisatie worden, maar we willen duidelijk maken wat redelijkerwijs kan worden verwacht van het bedrijf."

Worden er straffen uitgedeeld aan de bedrijven?

"Dat hebben we wel in de wet opgenomen. Als die straffen er niet zijn of als er geen handhaving is, zit je alsnog met alle voorbeelden die zojuist zijn genoemd. Met deze wet willen we dat de lidstaten van Europa ervoor zorgen dat er sancties zijn die afschrikken, maar wel proportioneel zijn. Dus als je als bedrijf willens en wetens schade aanricht of als elke keer schade wordt aangericht en je doet er niets aan, dan moeten die sancties daarop worden afgestemd."

"Ik denk niet dat bedrijven zoals bekende kledingwinkels snel zullen sluiten. Zulke multinationals zijn vaak bedrijven die al bezig zijn met deze processen. Het zijn bedrijven die vaak al bekend zijn met de problemen in hun aanvoerketen. Je moet het dus wel heel bont maken als je door een toezichthouder wordt gesloten. Dan moet je echt weten van de schade en daar niks aan doen."

"Als het goed is kun je als consument met een gerust hart naar de winkel en kun je er gerust op zijn dat de producten die jij hebt gekocht niet tot stand zijn gekomen door kinderarbeid of dat je hebt bijgedragen aan ontbossing. Het zou fijn zijn als je daar als consument van uit kunt gaan en je niet steeds met een schuldgevoel spullen koopt waar je niet van weet waar ze vandaan komen."

Hoe reageren bedrijven op de wet?

"Er zijn heel veel bedrijven die dit al doen, maar het zijn er niet genoeg. We hebben het over ongeveer 35 procent. Ik denk dat die 35 procent erbij gebaat is. Bedrijven geven aan dat ze deze wet willen, ze willen een steuntje in de rug. Op dit moment ondervinden die bedrijven er geen voordeel van, ze willen een gelijk speelveld. Bedrijven willen weten waar ze aan toe zijn, op dit moment is er een soort jungle aan standaarden en keurmerken."

"De 27 lidstaten in Europa moeten niet allemaal hun eigen wet invoeren, waardoor het nog moeilijker wordt om zaken te doen. Natuurlijk is het wel dat bedrijven over de details van de wet minder eensgezind zijn. We hebben veel positieve reacties gehad, maar ook bedrijven die zeggen dat het allemaal te ver gaat."

"Die weerstand zit er wat mij betreft echter bij de bedrijven waar ik minder medelijden mee heb. Dan heb je het over de multinationals die de hoogste standaarden mogen verwachten."

Tweede Kamerverkiezingen 2021

Bij NPO Radio 1 volg je alles rondom de Tweede Kamerverkiezingen. De belangrijkste verhalen en het laatste verkiezingsnieuws lees je hier. (Tip: met de NPO Radio 1-app ben je nóg sneller op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.)