'Gemeenten die alleen Oekraïense asielzoekers op willen vangen maken zich schuldig aan discriminatie'

“De situatie van de Oekraïense vluchteling en andere vluchtelingen is in wezen hetzelfde. Het is dezelfde benarde positie”, vertelt Jan-Peter Loof, vicevoorzitter van het College, in het NOS Radio 1 Journaal. “Op het moment dat een gemeente dan zegt: we helpen wel de ene groep, maar dan de andere groep niet. Dan is dat in strijd met het verbod op discriminatie.”

Speciale status

Oekraïense vluchtelingen hebben nu een speciale status in de Europese Unie. Ze krijgen tijdelijk een speciale verblijfsstatus zonder eerst de asielprocedure te hoeven doorlopen. “Er is nu natuurlijk een bijzondere Europese regeling voor de Oekraïense vluchtelingen. Die verplichten de lidstaten op opvang te bieden en in Nederland is dat dan doorvertaald naar gemeenten. Als je in Nederland opgevangen moet worden, dan moet dat ergens in de gemeenten gebeuren. Maar diezelfde regels zeggen ook dat het niet zo mag zijn dat de opvang van de ontheemden, die onder de regeling vallen, dat die ten koste gaat van andere vluchtelingen.”

Gevolgen

“Aan de ene kant zijn er gemeenten die zeggen: wij willen wel Oekraïners, maar geen andere vluchtelingen. Dat is een discriminerende beslissing. Maar het lijkt ook zo te zijn dat er gemeenten zijn die wel alle vluchtelingen willen opvangen, maar die wel plekken gereserveerd houden voor Oekraïners, waardoor die plekken nu niet bezet zijn. Die Oekraïners zijn er daar op dit moment niet.”

“De regeling heeft nu een averechts effect. De plekken die er zijn, worden nu vrijgehouden voor Oekraïners die er mogelijk zouden komen, omdat de gemeenten nou eenmaal wettelijk verplicht zijn om daar aan mee te werken.”

Wet

“Het is een moeilijke situatie voor de staatssecretaris. De staatssecretaris heeft op dit moment alleen maar een wet die regelt dat gemeenten verplicht zijn om mee te werken aan opvang van Oekraïners. Die wet is natuurlijk gemaakt ter uitvoering van de regels, maar op het moment dat een wet dit effect heeft, waardoor gemeenten de mogelijkheid krijgen om onderscheid te maken tussen groepen, heeft het wel een discriminerend effect.”

“Het is misschien gemaakt met de beste bedoelingen, maar dat effect is in strijd met Artikel 1 in onze grondwet.”

Oplossing

“Wij schudden ook niet zo een oplossing uit de mouw. Wat je ziet, is dat er gewerkt wordt aan een wet die het mogelijk zou moeten maken dat de Rijksoverheid bij gemeenten kan afdwingen dat ze meewerken aan het opnemen van alle soorten asielzoekers. Wij begrijpen uit de mededelingen van de staatssecretaris op het departement al wordt gewerkt aan de wet en dat die wet er aan het eind van het jaar zou kunnen zijn. Maar in de tussentijd hebben we nog steeds een probleem. De mensen liggen nog steeds in het gras in Ter Apel.”

“Als je in een richting zou moeten denken, zit je toch al snel in de richting te denken om het traject van die wet te versnellen. Eerder deze week is er al door allerlei maatschappelijke organisaties een oproep toegedaan, daar sluit het College voor de Rechten van de Mens zich daar wel bij aan.”