Onderwijsexpert wil huisbezoek terug op basisschool: 'Leraren hebben ook signalerende functie'

Reeds afgeschaft

"De juf kwam dan bij je thuis, vaak voor groep 1, maar soms ook later in de schoolcarrière. Dat gaf de leerkracht enorm veel informatie", vertelt ze. "Op een gegeven moment werd het afgeschaft omdat het te arbeidsintensief zou zijn. Maar ik zou graag zien dat het huisbezoek weer terugkomt in het takenpakket van de juf of meester."

Naar aanleiding van een mail van een oud-collega plaatste Van de Waart een bericht over het onderwerp op LinkedIn. Dat leverde veel reacties op uit het onderwijsveld: "Onder het bericht schreven veel juffen en meesters dat ze het belangrijk vinden en graag zouden willen dat het terugkeert."

'Heel waardevol'

Van de Waart heeft zelf ook huisbezoeken meegemaakt: "Tijdens mijn stage was het nog gebruikelijk. Ik ging toen mee op kraamvisite bij een leerling. Het was er bloedheet, de ramen beslagen, de baby lag in dekens gewikkeld met zweetdruppeltjes op het voorhoofd. De kleuterjuf met wie ik meeliep kwam binnen als een soort kraamverzorgster, deed het raam open en gaf terloops wat opvoedtips. Dat vond ik zo fascinerend - je komt letterlijk in een andere wereld binnen en leert kinderen op een totaal andere manier kennen. Ik vond het heel waardevol."

Controle

Gaat het bij zo'n huisbezoek ook om de thuissituatie te controleren, of alles thuis goed gaat? "Dat is niet de belangrijkste reden", zegt Van de Waart. "Het gaat vooral om het kind in een completer plaatje te zien en de band te versterken. Maar een leerkracht heeft natuurlijk ook een signalerende functie. Eén op de veertig kinderen wordt mishandeld - bijna drie procent. In bijna elke klas komt dus kindermishandeling voor. Een huisbezoek laat niet alles zien, maar soms vallen dingen op: verwaarlozing, spanning, of andere signalen die je kunt meenemen in je observatie."

Zou in extreme gevallen, zoals bij het pleegmeisje in Vlaardingen, misstanden ontdekt kunnen worden? "Dat was een afschuwelijk geval. Dat meisje heeft ook zelf alarm geslagen bij volwassenen. In het nieuwe boek van Edino van Dorsten lees je ook hoe zijn juf Evelien een melding deed, nadat ze werd buitengesloten bij de vader van Edino. Edino schrijft in zijn nawoord dat kinderen loyaal zijn aan hun ouders, en dus soms dingen voor leerkrachten verborgen houden. Juist daarom is het belangrijk dat docenten die beschermende rol blijven vervullen."

Tijd

Maar hebben leraren daar wel tijd voor? "Dat kwam meteen ter sprake in de reacties: 'Wanneer dan? In de vrije tijd zeker?' Mijn voorstel is: offer één van de studiedagen op en stap op die dag dan op de fiets de wijk in. Het is zó belangrijk dat we dit soort dingen blijven doen."