Wat is Geo-engineering en is het een oplossing voor de klimaatproblemen?

Nederland worstelt met klimaatdoelen

Uit de reeks adviezen die minister Rob Jetten (Klimaat en Energie) vorige week presenteerde blijkt dat er in 2030 veel meer groene stroom nodig is dan er tegen die tijd beschikbaar is. Om het nieuwe klimaatdoel van 55 à 60 procent CO2-reductie te halen, is bijna twee keer zoveel elektriciteit nodig als gedacht.

De gigantische investeringen die gepland staan om het aantal windparken op zee uit te breiden en meer groene energie op land op te wekken, zijn onvoldoende om aan die vraag te voldoen. Ook de problemen rond stikstofuitstoot bleken opnieuw groter dan voorzien. Alle beloftes van het kabinet ten spijt - het zal er waarschijnlijk toch op neerkomen dat boeren op grote schaal uitgekocht moeten worden.

De ambitieuze doelen die het kabinet gesteld heeft in het klimaatakkoord van 2019 beginnen steeds meer te knellen. Het maakt de zoektocht naar andere mogelijkheden om de klimaatcrisis te beheersen steeds urgenter.

Draaien aan de thermostaat van de aarde

De laatste jaren is er een groeiende wetenschappelijke belangstelling voor wat geo-engineering of climate engineering wordt genoemd. Kort door de bocht gezegd: wetenschappers willen draaien aan de thermostaat van de aarde. Geo-engineering is het grootschalig ingrijpen in natuurlijke systemen van de aarde door middel van technieken en technologieën. Kunnen wetenschappers de gemiddelde wereldwijde temperatuur met technologie misschien terugdraaien?

Herman Russchenberg, hoogleraar atmosferisch onderzoek aan de TU Delft, denkt van wel. Hij ziet grofweg twee methodes om dit te doen: “Je kunt zonlicht weerkaatsten waardoor de aarde afkoelt. Of broeikasgassen uit de atmosfeer halen waardoor er meer warmte kan ontsnappen.”

Geo-engineering is omstreden

Wetenschappers zoals Russchenberg willen de opwarming van de aarde afremmen en op die manier tijd winnen. Maar geo-engineering is omstreden, het doen van proeven in de buitenlucht wordt aan alle kanten gedwarsboomd. We weten nog niet genoeg over de neveneffecten, stellen tegenstanders. En als je er eenmaal aan begint, is er dan nog een weg terug?

Spelen voor God

Als we geo-engineering gaan inzetten, wie draait er dan aan de thermostaat van de aarde? Met andere woorden: wie gaat er ‘voor God spelen’? Het gaat hoe dan ook om een omstreden techniek die we hopelijk niet hoeven in te zetten, maar misschien op termijn wel onvermijdelijk is.

“Ik probeer kennis beschikbaar te maken die er toe zou kunnen leiden om voor God te spelen", zegt Klimaatwetenschapper Claudia Wieners, "dus geo-engineering toepassen. Of niet voor God spelen, omdat het een slecht idee blijkt te zijn.”

Jeroen Oomen die onderzoek doet naar de relatie tussen wetenschap en klimaatbeleid heeft bedenkingen bij de techniek “Ik vind het verontrustend als dit soort technologieën onderzocht gaan worden als een soort vanzelfsprekendheid... We gaan dit vanzelfsprekend nodig hebben.”