Lab in Den Haag probeert anonieme slachtoffers naam terug te geven

De tsunami in Zuidoost-Azië, het neerstorten van de MH17, de oorlog in Syrië en de aanslagen van 11 september hebben één ding gemeen: tienduizenden anonieme slachtoffers van deze oorlogen, aanslagen en rampen hebben hun naam teruggekregen mede dankzij het werk van de ICMP.

Het kloppende hart van de organisatie is een laboratorium met een database van honderdduizenden dna-profielen. "Onderzoekers koppelen botresten, bloedmonsters en speekselstalen van slachtoffers aan het dna van nabestaanden", vertelt ICMP-medewerker Bert Segier in NOS Met het Oog op Morgen. In totaal verwerkte de organisatie al zo'n 150.000 menselijke botresten, speekselmonsters en bloedstalen sinds haar oprichting.

Initiatief van Bill Clinton

De ICMP is opgericht in 1996 op initiatief van de toenmalige Amerikaanse president Bill Clinton. Dat het hoofdkantoor tot nu toe in Sarajevo zat, is geen toeval. Oorspronkelijk was het doel van de ICMP het identificeren van duizenden slachtoffers van de burgeroorlog in voormalig Joegoslavië. Sindsdien zijn de lichamen geïdentificeerd van ruim 70 procent van de bijna 30.000 vermisten. Van de 8000 slachtoffers in Srebrenica is 90 procent inmiddels geïdentificeerd.

Voor families van vermiste personen is het vaak een opluchting om een begrafenis te hebben, weet Segier. Sommige nabestaanden zitten al jaren in onzekerheid. Juist bij de zaken waar de organisatie aan werkt - vermissingen door oorlogen, natuurrampen, vluchtelingenstromen en schendingen van mensenrechten - kan het extra ingewikkeld zijn om slachtoffers te identificeren.

Van massagraf naar massagraf

"Het klinkt luguber, maar sommige lichamen zijn versleept van massagraf naar massagraf", zegt Segier. "Een arm en een been liggen soms 20 kilometer uit elkaar." Dankzij de nieuwste technieken heeft de ICMP al genoeg aan een minuscuul restje van een lichaam.

De expertise die de organisatie de afgelopen twintig jaar heeft opgedaan, is niet alleen waardevol voor zoektochten naar vermiste dierbaren. Collega's van Segier hebben wetenschappelijke getuigenissen afgelegd in de onder andere de rechtszaak tegen oud-generaal Ratko Mladic. "De internationale rechtbank kon mede dankzij ICMP’s identificaties zijn daden bewijzen. Zo help je niet alleen nabestaanden, maar zorg je er ook een beetje voor dat er recht wordt gedaan."