80 jaar Humanitas: van 'initiatief voor outcasts' tot 'niet meer weg te denken uit onze samenleving'

Acht decennia geleden werd Humanitas opgericht vanuit één krachtige de gedachte: "Wij willen nooit meer oorlog." In de chaotische dagen na de bevrijding in mei 1945, waarin juichende mensen over de straten gingen en waar vrouwen publiekelijk vernederd werden wegens hun vermeende alliantie met de vijand, besloten drie sociaal-democratische mannen iets te doen voor mensen die uitgesloten werden.

Een medemenselijke stap

Met hun eerste project boden ze hulp aan kinderen van NSB'ers. "Een destijds controversiële, maar medemenselijke stap", zegt directeur Soetekouw, "want het is nooit de schuld van het kind." Vanuit dat besef werd Humanitas geboren.

Toentertijd was het sociale vangnet in het sterk verzuilde Nederland vooral via kerken georganiseerd. Wie daarbuiten viel, was al snel overgeleverd aan zichzelf. "Humanitas was er voor de buitenkerkelijken en mensen zonder zuil. Die vielen anders tussen wal en schip."

Sociaal-democraten zonder politieke richting

Ook al werd Humanitas opgericht door drie sociaal-democraten, is de organisatie niet politiek. "Binnen onze organisatie vind je alle stromingen. Die diversiteit maakt ons juist sterk", stelt Soetekouw. Het brede draagvlak werd zichtbaar in de jaren 60 en 70 toen Humanitas het karakter van de 'flowerpower'-tijd omarmde. "Dat past erg bij het mens-tot-mens-karakter van onze organisatie. We spraken daarmee tot de verbeelding. Het rebelse trok aan en we kwamen op voor de 'outcasts' van onze samenleving."

Samenlevingsopbouw

Kim Putters, voorzitter van de Sociaal-Economische Raad (SER), noemt Humanitas 'een essentiële kracht in de samenlevingsopbouw van Nederland'. Waar de SER zich richtte op de economische wederopbouw, gaf Humanitas inhoud aan de sociale wederopbouw. "Het is ontzettend belangrijk dat ook mensen die nergens bij horen erkenning en steun vinden. Dat is precies wat Humanitas biedt.”

Springlevend

Humanitas is nu, 80 jaar na oprichting, nog altijd springlevend met 60 duizend deelnemers en 20 duizend vrijwilligers. "Sinds 1945 zijn ruim vier miljoen Nederlandsers geholpen met rouwverwerking, financiële hulp en een luisterend oor." Meerdere Humanitas-projecten zijn niet meer weg te denken uit de maatschappij. "Stichting Slachtofferhulp, de Kindertelefoon en zelfs de VriendenLoterij is ooit begonnen uit initiatief van Humanitas."

De directeur heeft in de praktijk kunnen waarnemen hoe essentieel hulp uit de vereniging kan zijn door het initiatief waarbij iemand met een verhaal wordt gekoppeld aan iemand met een schrijfambitie. "Mijn vrouw, zelf vluchteling, kon haar verhaal kwijt aan een vrijwilliger. Toen haar boek op tafel lag, ontstonden er gesprekken met onze dochters die we nooit durfden te voeren. Die vrijwilliger bracht niet alleen mijn vrouw maar ons hele gezin verlichting. Dat effect is gigantisch. Dát is de kracht van Humanitas."